پدرش ، بهاالدین ولدبن ولد نیز محمد نام داشته و سلطان العلما خوانده می شده است. وی در بلخ می زیسته و بی مال و مکنتی هم نبوده است . در میان مردم بلخ به ولد مشهور بوده است. بها ولد مردی خوش سخن بوده و مجلس می گفته و مردم بلخ به وی ارادت بسیار داشته اند.
۱ـ سلطان ولد.
۲ـ علاءالدین محمد.
همسر دوم مولانا که خاتون قونوی نام داشت. ۱۹ سال بعد از وفات مولانا زنده بود فرزندانی که از این زن داشت:
۱ـ مظفرالدین امیر عالم.
۲ـ ملک خاتون.
پدرش به سال ۶۲۸ در گذشت و جوان بیست و چهار ساله به خواهش مریدان یا بنا به وصیت پدر ، دنباله کار او را گرفت و به وعظ و ارشاد پرداخت. دیری نگذشت که سید برهان الدین محقق ترمذی به سال ۶۲۹ ه.ق به روم آمد و جلال الدین از تعالیم و ارشاد او برخوردار شد.
به تشویق همین برهان الدین یا خود به انگیزه درونی بود که برای تکمیل معلومات از قونیه به حلب رهسپار شد. اقامت او در حلب و دمشق روی هم از هفت سال نگذشت. پس از آن به قونیه باز گشت و به اشارت سید برهان الدین به ریاضت پرداخت.
پس از مرگ برهان الدین ، نزدیک ۵ سال به تدریس علوم دینی پرداخت و چنانچه نوشته اند تا ۴۰۰ شاگرد به حلقه درس او فراهم می آمدند.
تولد دیگر او در لحظه ای بود که با شمس تبریزی آشنا شد. مولانا درباره اش فرموده:” شمس تبریز ، تو را عشق شناسد نه خرد.” اما پرتو این خورشید در مولانا ما را از روایات مجعول تذکره نویسان و مریدان قصه باره بی نیاز می سازد. اگر تولد دوباره مولانا مرهون برخورد با شمس است ، جاودانگی نام شمس نیز حاصل ملاقات او با مولاناست. هر چند شمس از زمره وارستگانی بود که می گوید : گو نماند زمن این نام ، چه خواهد بودن؟
آنچه مسلم است شمس در بیست و هفتم جمادی الاخره سال ۶۴۲ ه.ق از قونیه بار سفر بسته و بدین سان ،در این بار ،حداکثر شانزده ماه با مولانا دمخور بوده است .
علت رفتن شمس از قونیه روشن نیست . این قدر هست که مردم جادوگر و ساحرش می دانستند و مریدان بر او تشنیع می زدند و اهل زمانه ملامتش می کردند و بدینگونه جانش در خطر بوده است .
باری آن غریب جهان معنی به دمشق پناه برد و مولانا را به درد فراق گرفتار ساخت .در شعر مولانا طوماری است به درازای ابد که نقش “تومرو”در آن تکرار شده است .
گویا تنها پس از یک ماه مولانا خبر یافت که شمس در دمشق است و نامه ها و پیامهای بسیاری برایش فرستاد . مریدان و یاران از ملال خاطر مولانا ناراحت بودند و از رفتاری که نسبت به شمس داشتند پشیمان و عذر خواه گشتند . پس مولانا فرزند خود،سلطان ولد،را به جستجوی شمس به دمشق فرستاد . شمس پس از حدود پانزده ماه که در آنجا بود پذیرفت و روانه قونیه شد .اما این بار نیز با جهل و تعصب عوام روبرو شد و ناگزیر به سال ۶۴۵ از قونیه غایب گردید و دانسته نبود که به کجا رفت.
مولانا پس از جستجوی بسیار،سر به شیدایی بر آورد.انبوهی از شعرهای دیوان در حقیقت گزارش همین روزها و لحظات شیدایی است .
پس از غیبت شمس تبریزی ، شورمایه جان مولانا دیدار صلاح الدین زرکوب بوده است. وی مردی بود عامی ، ساده دل و پاکجان که قفل را “قلف” و مبتلا را ” مفتلا” می گفت. توجه مولانا به او چندان بود که آتش حسد را در دل بسیاری از پیرامونیان مولانا بر افروخت . بیش از۷۰غزل از غزل های مولانا به نام صلاح الدین زیور گرفته و این از درجه دلبستگی مولانا به وی خبر می دهد . این شیفتگی ده سال یعنی تا پایان عمر صلاح الدین دوام یافت.
روح ناآرام مولاما همچنان در جستجوی مضراب تازه ای بود و آن با جاذبه حسام الدین به حاصل آمد. حسام الدین از خاندانی اهل فتوت بود. وی در حیات صلاح الدین از ارادتمندان مولانا شد . پس از مرگ صلاح الدین سرود مایه جان مولانا و انگیزه پیدایش اثر عظیم او، مثنوی معنوی ، یکی از بزرگ ترین آثار ذوقی و اندیشه بشری ، را حاصل لحظه هایی از همین هم صحبتی می توان شمرد.
روز یکشنبه پنجم جمادی الآخره سال ۶۷۲ ه.ق هنگام غروب آفتاب ، مولانا بدرود زندگی گفت. مرگش بر اثر بیماری ناگهانی بود که طبیبان از علاجش درمانده بودند. خردو کلان مردم قونیه در تشییع جنازه او حاضر بودند. مسیحیان و یهودیان نیز در سوگ او زاری و شیون داشتند.
مولانا در مقبره خانوادگی خفته است و جمع بسیاری از افراد خاندانش از جمله پدرش در آنجا مدفون اند.
چون دود از حد بگذرد در خانه ننماید ضیا
گر دود را کمتر کنی از نور شعله برخوری
از نور تو روشن شود هم این سرا هم آن سرا
(کلیات شمس، ۱/۳۰۹ و ۳۰۸)
که ارزش روح و جان را به وجود و تعلقات مادی برتری شعله بر دود تشبیه کرده است و یا گفته است.
جانی چو سیلابی روان، تا ساحل دریای جان
از آشنایان منقطع، با بجر گشته آشنا
سیلی روان اندر وله سیلی دگر گم کرده ره
الحمد لله گوید آن، وین آه و لاحول و لا
(همان، ۱/۹۰ و ۸۹)
که حرکت به سوی معشوق و وصال جانها را به اصل خود، به سیلابهایی که به دریا میریزند تشبیه کرده است. از این رو میتوان گفت که اثر شگفتانگیز مولوی، چه از جهت خصوصیات صوری و چه از جهت عمق معنا و مفهوم در قله ادبیات ایران قرار دارد.
توضیح: استریوتایپ در زبان انگلیسی از صفحات حروف چینی و چاپ نشریات که در عصر پیش از رایانه ها رواج داشت، ریشه
می گیرد. معنای مجازی آن را می توان این طور تعبیر کرد که نوعی پیش فرض ذهنی و فرهنگی است. چیزی که عمدتن با واقعیت تطبیق نمی کند. استریوتایپ ها بزرگ ترین عامل تعصب، قشری گری و خود بزرگ بینی و سد و دیوارهایی بلند در برابر پذیرش واقعیت ها هستند. بین انسان ها تفرقه و جدایی خلق می کنند. سبب اصلی نژاد پرستی و نفاق های دینی، زبانی، قومی، سیاسی و اجتماعی اند. پیام زیربا دیدی خوش بینانه - وشاید هم آرزومندانه - در مذمت این پدیده ی منفی تهیه شده است.
در کشور خودمان ، شمالی ها، آذری ها، یزدی ها، اصفهانی ها، جنوبی ها و ... هر یک قربانی تصویری هستند که از آنها و از مردم شهرشان ساخته شده و بر همین اساس مورد قضاوت قرار میگیرند.
به مناسبت موفقیت تیم ملی وزنهبرداری جمهوری اسلامی ایران در رقابتهای قهرمانی جهان در فرانسه، حضرت آیتالله خامنهای در پیامی از کاروان اعزامی کشورمان به این مسابقات قدردانی کردند.
به گزارش برنامه ریزی فضایی ، متن پیام به این شرح است..
بسم الله الرحمن الرحیم
کاروان اعزامی به مسابقات وزنهبرداری قهرمانی جهان
سلام علیکم
از شما جوانان و مدالآوران غیور به ویژه آقایان بهداد سلیمی و کیانوش رستمی که با موفقیت خود در این دوره از مسابقات جهانی، دل ملت عزیز ایران را شاد کردهاید تشکر میکنم. (سیدعلی خامنهای 22 آبانماه )
دير جنبيديم !
خاطره ای از سردار شهید حاج خداکرم
يكي از همكارانمان كه درجة بالاي نظامي هم نداشت ، سخت مريض شده بود .
به سردار گفتم : فلاني وضعيت مناسبي ندارد و آنگونه كه از قرائن پيداست ، احتمالاً ماندني نيست .
سردار، در خود فرو رفت و گفت : مدتي است كه مي خواهم براي خانواده هاي نيرو فكري بكنم ؛ ولي مشكلات ، امانم نمي دهد .
اما به يك چنين قضايايي كه مي رسيد ، باز هم از خودش گله مي كرد .
به هر حال ، آن روز به خانة همكارمان رفتيم . بايد سردار را آن جا مي ديديد.
اين مرد عرق كرده بود ، زير و رو شد ه بود . ظاهراً خودش را نباخت .
بگو و بخند مي كرد و اميدواري و دلداري مي داد ؛
از درس و مشقشان پرسيد . با آن ها بازي كرد و ... .
وقتي از خانه بيرون آمديم ، زد زير گريه و گفت : غافل مي شويم !
جواب خدمتگزار ملت را اين گونه مي دهيم . اين ستم است . خدا مرا ببخشد .
گاهي اوقات فكر مي كنم كه دارم كاري مي كنم ؛ ولي مي بينم از مشكلات عقبم . چند روز بعد همكارمان فوت كرد .
خبرش به سردار رسيد . از همانجا آستين همت را بالا زد و تمام كارها را شخصاً به انجام رساند ؛ مراسم گرفت ، پول جمع كرد و براي بازمانده ها خانه ساخت . روز چهلم آن بندة خدا ، در خانة جديدش حضور يافتيم . حاجي به گونه اي حرف زد كه دلمان برايش سوخت . او گفت : اي كاش خودش هم بود . دير جنبيديم بابا ! خيلي دير!
فرياد سردار !
(خاطره ای از سردار شهید حاج خداكرم)
دو سال فرمانده ناحيه انتظامي قم بود . يك روز زني آمد توي ستاد . گريان و نالان ؛ درمانده بود ، بي شوهر ، با چند بچه قد و نيم قد . خودش نان آورخانه بود . توي محله هاي كوچك قم مستأجر بود . خودش را رساند به سردار . قيافه غمگين آدم كافي بود تا سردار را زير و رو كند . آن زن گريه هم مي كرد . خون افتاده بود توي چشم هاي حاج خداكرم .
موضوع را پرسيد . بيچاره گفت : همسايه اي دارم كه منو زده . پرسيد: مرد بود ؟
سر دعواهاي بين بچه ها و نمي دانم غيض و غرض الكي .
رفتم پاسگاه و شكايت كردم ؛ ولي كسي به دادم نمي رسد .
يارو هم جري شده و بدتر مي كند . مانده ام بي ياور.
ترس ورم داشته و روزگارم را از اين بدتر كرده . سردار بلند شد . من شاهد بودم .
پيش خودم گفتم اگر الان دستش به رئيس پاسگاه فلان برسد ،... . گفت : عرب ! فلاني را پيدا كن .
تلفن زدم و وصل كردم به دفتر سردار . ديدم داد و هوار است كه سر طرف مي زند .
مي گفت : زمين بايد پيش پاي اين زن دهان بازكند و حاج خداكرم را ببلعد. خاك بر سر امثال من كه نتواند حق يك خانواده تنها را بگيرد . چه كردي تا حالا ؟
بالاخره سريع پيگيري كردند و قضيه حل شد . وقتي مشكلي براي مردم شهر پيش مي آمد ، آرامش نيرو به حد صفر مي رسيد تا اين كه سردار به چشم خود مي ديد كه آرامش به مردم برگشته .
در اين صورت نيرو مي توانست استراحت كند .
چند خاطره از عظمت سردار شهید حاج خداکرم
شايد ماه ديگر نباشم
در ماه آخر كه به سراغش رفته بود ، بيست هزار تومان به او داده وگفته بود : شايد ماه ديگر نباشم . اين قضيه را بعد از شهادتش شنيدم و آن مرد براي هر كس تعريف مي كرد .
او آماده شده بود تا...
در طي آن سه روز كه در سمينار بود ، با آن همه خستگي كه داشت ، به تمام فاميل و اعضاي بسيج محل سركشي كرد و از آنها حلاليت خواست .
به يكي از بچه ها گفت : من خواب پدر و برادر شهيدم را ديده ام و پيغام داده اند كه به زودي پيش آنها خواهم رفت .
وقتي هم كه به زاهدان مي رفت ، روي پاهاي مادرش افتاد و حلاليت طلبيد . همان شب كه به زاهدان رسيد ، دخترش خواب شهادت بابا را ديد .
كم تر از سه دقيقه
همين طور هم شد . وقتي تير گرينوف به پيشاني سردار نشست ، كمتر از سه دقيقه ، روحش پرواز كرد .
بايد بروم ...
(خاطره ای از سردار شهید حاج خداكرم)
فخرالسادات ، مي خواهم برگردم جبهه .
دومين بچه را باردار بودم . گفتم : دو تا ابراهيم تنها گذاشته و دو تا هم تو مي گذاري . چرا مي خواهي اين كار را بكني ؟ تو مريضي .
مدتي رفتي . بگذار يه مدت هم ديگران بروند . گفت : هركسي براي خودش مي رود . من با خون شهيدان پيمان بسته ام . اگر بنشينم ، مي گويند برادرش شهيد شده و خودش نشسته كُنج خانه .
گفتم : همين جا فعاليت كن . اگر جلویت را بگيرم ، هرچه دلت بخواهد ، به من بگو . گفت : بايد بروم .
زدم زير گريه . رفت فاميلش را آورد : خاله اش ، عمه اش ، زن عمويش . گفت : به اين خانم ما يه چيزي بگوييد . فكر مي كند كه همين الان شهيد مي شوم ...
آنها طرف من را گرفتند . جواد گفت : پس جنگ را چه كسي اداره كند؟ ما كه مي خواهيم ور دل زنمان بنشينيم . گفتند : برادر زاده هايت را نمي بيني ؟ .....
جواد پدرش را خواست و وصيتنامه قبلي را از اوگرفت و وصيت نامه تازه اش را به او داد . نوشته بود: از مال دنيا چيزي ندارم . اگر شهيد شوم ،از شما مي خواهم كه به راه من برويد . مبادا ساكت بنشينيد و دشمن را در خانه تان تحمل كنيد .
اين بار از همه خداحافظي كرد و ساكي برداشت و روانه شد .
غم برادرش توي چهره اش ديده مي شد . مريض حال و رنجور بود . لاغر و تكيده شده بود . با اين حال خيلي عجله داشت . مثل آدمي كه سالها ازخانه اش دور مانده باشد .
گاهي فكر مي كردم كه اصلاً ما را نمي بيند . بچه اش را مي بوسيد و فوري رو بر مي گرداند و از حياط مي دويد و پشت سرش را هم نگاه نمي كرد .
مي گفتم : ما را بي خبر نگذار . جواب نمي داد . مي دانستم كه نه تلفن مي زند و نه نامه مي نويسد . بايد چشم انتظاري مي كشيديم تا دوستانش برگردند .
از آنها مي پرسيديم : از جواد خبري داريد ؟ مي گفتند : حالش خوب است . اين چشم به در كوچه خشك مي شد تا پيدايش مي شد .
سرلشكر خلبان عباس بابايي
تولد : 14 آذر 1329 قزوين
تحصيلات : فارغ التحصيل دانشكده خلباني از آمريكا
مسئوليت : فرماندهي معاونت عمليات نيروي هوايي ارتش
شهادت : 15 مرداد 1366 مطابق با عيد قربا ن 1407 هـ . ق - آسمان منطقة عملياتي سردشت
گلزار : قزوين امام زاده حسين (ع)
در مسير زندگي
پزشكي يا پرواز
مافوق صوت تا ماوراء
سردار جواد حاج خداكرم
تولد : 11 آذر 1334 تهرا ن
تحصيلات : ليسانس علوم نظامي
مسئوليت : فرماندة ناحيه انتظامي سيستان و بلوچستان
شهادت : 25 آبان ماه 1376 زابل
بهانة پرواز : درگيري با اشرار و قاچاقچيان مواد مخدر
مزار : تهران بهشت زهرا (س)
در مسير زندگي
از كوچه هاي جنوب شهر تا ميدان مبارزه
شاهدي در كنارِ شهيد
تا شهادت...
وقتي كه پزشك مسيحي هم گريه مي كند
وقتي سيد محمد براي معالجة زخم هاي شيميايي در لندن به سر مي برد ، شب ها در گوشه اي از بيمارستان به مناجات و توسل و دعا مشغول مي شد .
يك بار پزشكش به طور تصادفي متوجه حالات او شد و سخت تحت تأثير نيايش هاي او قرار گرفت .
با اين كه هم مسلك و هم زبان با سيد محمد نبود ، ولي از سيد خواهش كرد كه به او اجازه بدهد بعضي از شب ها كه سيد در حال راز و نياز است او هم در كنارش باشد .
از آن به بعد ، بعضي شب ها اين پزشك مسيحي به كنار سيد مي آمد . سيد ، مناجات مي خواند و او هم گريه مي كرد .
سيد را همه دوست داشتند
پزشكان و پرستاران سيد محمد ، بيش تر از آن كه براي معالجة سيد به اتاقش بروند، براي همنشيني با او به اتاقش مي آمدند .
گاهي اوقات هم يادشان مي رفت كه به چه بهانه اي پيش او آمده اند . آن ها ، مجذوب اخلاق و روحية مقاوم سيد محمد شده بودند .
آخر، زير فشار شيمي درماني ، آن همه روحيه و سرزندگي ، براي آنها عجيب بود .
وقتي پزشكان و پرستاران دور سيد حلقه مي زدند ، او هم كم نمي گذاشت ؛ از هر دري برايشان سخني مي گفت ؛ بدون آن كه شكوه و شكايتي كند .
حاجي داشت حرف مي زد و سبزي پلو را با تن ماهي قاطي مي كرد.
هنوز قاشق اول را نخورده ، رو به عباديان كرد و پرسيد : عبادي ! بچه ها شام چي داشتن؟ همينو. واقعاً ؟ جون حاجي ؟
حاجي قاشق را برگرداند . غذا در گلويم گير كرد .
حاجي جون به خدا فردا ظهر بهشون مي ديم .
حاجي همين طور كه كنار مي كشيد گفت : به خدا منم فردا ظهر مي خورم .
وقتي به خانه مي آمد ، من ديگر حق نداشتم كار كنم .
بچه را عوض مي كرد ، شير برايش درست مي كرد . سفره را مي انداخت و جمع مي كرد ، پابه پاي من مي نشست ، لباس ها را مي شست ، پهن مي كرد ، خشك مي كرد و جمع مي كرد .
آن قدر محبت به پاي زندگي مي ريخت كه هميشه به او مي گفتم : درسته كه كم مي آيي خانه ؛ ولي من تا محبت هاي تو را جمع كنم ، براي يك ماه ديگر وقت دارم .
نگاهم مي كرد و مي گفت : تو بيش تر از اين ها به گردن من حق داري .
يك بار هم گفت : من زودتر از جنگ تمام مي شوم وگرنه ، بعد از جنگ به تو نشان مي دادم تمام اين روزها را چه طور جبران مي كردم.
آخرين عمليات جنگ در محور جنوبي نبرد
پس از تقويت دوباره ارتش عراق توسط حاميان غربي صدام و هزينههايي كه كشورهاي عربي خليج فارس، صرف حمايت از رژيم عراق در رويارويي با ايران ميكردند، قواي مسلح اين كشور دست به تهاجماتي قابل توجه در محورهاي جنوبي جنگ زدند.
در حالي كه ايران آماده ميشد تا قطعنامه598 سازمان ملل را به عنوان معاهدهاي براي پايان جنگ92 ماهه تحميلي بپذيرد، نيروهاي دشمن با پيشروي در خطوط ايران و حتي اشغال برخي مناطق، وضعيت فوقالعادهاي را به وجود آوردند.
اين در حالي بود كه بسيج عمومي مردم براي تهاجمات مجدد ارتش صدام در حد بالايي بود و ميبايست امتيازاتي را كه رژيم عراق قصد داشت با قبول حالت نه صلح، نه جنگ از ايران بگيرد، پس گرفته ميشد.
بنابراين سياست و اين تاكتيك، عمليات «بيتالمقدس7»- كه يك عمليات ويژه در نوع خود بود- به منظور پس زدن دشمن از اين سوي خطوط بينالمللي در منطقه عمومي «شلمچه» خرمشهر و در نخستين ساعات بامداد23 خردادماه1367 با رمز «يا اباعبدالله(ع)» آغاز شد.
رزمندگان اسلام در قالب چندين گردان بسيجي با فرماندهي نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، توانستند شماري از يگانهاي ويژه و آماده دشمن را متلاشي نمايند و علاوه بركشته و زخمي و اسير نمودن20400 تن از نيروهاي دشمن، يك فروند هواپيما را ساقط و60 دستگاه تانك و نفربر زرهي،40 قبضه توپ،200 دستگاه خودروي نظامي و چندين زاغه مهمات دشمن را منهدم سازند و شمار بالايي از تجهيزات و ادوات نظامي، چند قبضه توپ و تعدادي زاغه بزرگ مهمات دشمن را به غنيمت خود درآورند.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: بيت المقدس7
زمان اجرا: 23/3/1367
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير) : 20400
رمز عمليات: يا ابا عبدالله الحسين(ع)
مكان اجرا: منطقه عمومي شلمچه در شمال شرقي خرمشهر - محور جنوبي جنگ
ارگانهاي عملكننده: نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: پس زدن دشمن از خاك ايران و مقابله با ترفند تجاوزات دوباره ارتش عراق
هنگامی که شهر «فاو» سقوط کرد، وضعیت موشک باران تهران و شهرهای ایران از سوی دشمن فروکش کرده بود.
پس از گذشت یک ماه از این بحران، عملیات «بیتالمقدس6» در محورهای کوهستانی و برفپوش شمال شهر «ماووت» کردستان عراق و مشخصاً بلندیهای «شیخ محمد»، «آسوس» و «استروک» صورت گرفت که به آزادی این بلندیهای مشرف بر سد و شهر «دوکان» عراق و در منطقهای به گستردگی 65 کیلومترمربع انجامید.
حمله نهایی نیروهای تحت امر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پس از ساعتها راهپیمایی، در روز27 اردیبهشت1367 با رمز «یا امیرالمومنین علیه السلام» آغاز شد. هدف، پیشروی و استقرار مناسب نیروها در شمال سلیمانیه، با تکمیل سلسله عملیاتهای انجام شده در ماووت عراق بود. با انجام موفقیتآمیز و کم تلفات این عملیات، تمامی اهداف مورد نظر تصرف و تأمین شد.
با تصرف نقاط مذکور، اتصال مناطق تحت نفوذ معارضان کرد عراق امکانپذیر شده و راه برای خروج آنان، که مدتی پیش تحت هجوم ارتش عراق واقع شده بودند، فراهم شد، اما بر اثر تغییر اوضاع جنگ در جنوب، امکان بهرهبرداری بیشتری از این موفقیت ایجاد نشد. این عملیات، انهدام30 تا70 درصد لشکر4 پیاده دشمن، و کشته و زخمی شدن و اسارت2400 تن از قوای دشمن را در پی داشت.
در میان تجهیزات منهدم شده یک فروند چرخبال ارتش عراق نیز به چشم میخورد.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عملیات: بیت المقدس6
زمان اجرا : 27/2/1367
تلفات دشمن :2400 (کشته، زخمی و اسیر)
رمز عملیات: یا امیرالمؤمنین(ع)
مکان اجرا: شمال شهر ماووت کردستان عراق و بلندیهای شیخ محمد، آسوس و استروک
ارگانهای عملکننده: نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
اهداف عملیات: پیشروی و استقرار مناسب نیروها در شمال منطقه سلیمانیه عراق و تکمیل عملیات انجام شده در منطقه عملیاتی ماووت و امکان خروج معارضان کرد عراق از مناطق تحت هجوم ارتش عراق
حملهاي غافلگيرانه به پشت خطوط دشمن
عمليات ظفر6 در 5 اسفند ماه 1366 با هدف آزادسازي بلنديهاي منطقه عمومي «سنگاو» در شرق استان «كركوك» كردستان عراق در عمق جبهه شمالي دشمن و در اوج سرما و برف زمستان كوهستان به انجام رسيد. طي اين حمله غافلگيرانه تعدادي از بلنديهاي مهم و تأسيسات كاربردي از دست دشمن بيرون آمد كه عبارت بود از:
- بلنديهاي «گردهناصر»، «گردهمقبره»، «گردهسو»، «گردهقالي» و بلندي606
- پل مهم شهر «باصره» و چندين روستاي منطقه.
همچنين رزمندگان اسلام بر راههاي ارتباطي و مهم شهرهاي سنگاو- چمچال- كركوك وسنگاو- قادركرم - قرهداغ- سليمانيه و همچنين راه فرعي سنگاو دربنديخان مسلط شدند.
علاوه بر آن، پادگان گردان مستقل پياده مكانيزه از سپاه يكم، پادگان محل استقرار گردان135 و گردان25 خفيه و14 پايگاه دشمن در منطقه منهدم و تعداد570 نفر از قواي بعثي عراق كشته و زخمي شده و يا به اسارت رزمندگان در آمدند.
در پي اين پيروزيها، شماري از تجهيزات ارتش دشمن به این شرح منهدم گرديد: 6دستگاه تانك و نفربر. 2قبضه توپ ضدهوايي. 8قبضه خمپاره انداز82 ميليمتري. چندين قبضه تيربار.دهها انبار مهمات.
عمليات ظفر6 با به غنيمت گرفتن2 دستگاه نفربر زرهي ،60 دستگاه انواع بيسيم، چندين قبضه خمپاره انداز و شماري سلاح انفرادي ازدشمن به پايان رسيد.
اين عمليات را قرارگاه «رمضان» نيروي زميني سپاه پاسداران طراحي و با همكاري معارضان كرد عراق به اجرا گذاشت.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: ظفر 6 (نامنظم)
زمان اجرا: 5/12/1366
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير) : 570
مكان اجرا: منطقه عمومي سنگاو در شرق استان كركوك عراق - عمق جبهه شمالي دشمن
ارگانهاي عملكننده: قرارگاه رمضان نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و معارضان كرد عراق
اهداف عمليات: آزادسازي بلنديهاي منطقه سنگاو و انهدام توان رزمي دشمن
آزادي شهر «كاني ماسي» در منطقه عمومی کردستان عراق
يكي ديگر از عملياتهاي نامنظم در سال1366 كه توسط نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و با هدايت و فرماندهي قرارگاه «رمضان» و همكاري معارضان كرد عراقي به اجرا درآمد، عمليات «ظفر1» در منطقه عملياتي استان «دهوك» و استان «سليمانيه» كردستان عراق بود. اين عمليات در روز27 شهريور ماه1366 در گسترهاي به وسعت30 كيلومتر مربع و در عمق200 كيلومتري خاك عراق انجام شد.
نيروهاي خودي ضمن انهدام مراكز نظامي دشمن، شهر «كاني ماسي» از توابع فرمانداري «عماديه» را آزاد كرده و60 پايگاه حفاظتي دشمن در اطراف اين شهر و محور ارتباطي «باتوفه» و «زاخو» را از ميان بردند. همچنين مراكز گردان مستقر در منطقه از تيپ «بيگاره» ارتش دشمن، پايگاههاي حفاظتي دشمن در منطقه «گيله زرده» سليمانيه و مقر گردان19 خفيفه متلاشي شده و دهها دستگاه تانك و نفربر، شماري خودرو، انواع سلاح سبك و نيمه سنگين و چندين انبار مهمات نابود گرديد. شمار كشته، زخمي و اسراي دشمن در اين عمليات1500 نفر گزارش شده است.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: ظفر 1 (نامنظم)
زمان اجرا: 27/6/1366
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير) : 1500
مكان اجرا: منطقه عملياتي دهوك در استان سليمانيه عراق - محور شمالي جنگ
ارگانهاي عملكننده: رزمندگان قرارگاه برون مرزي رمضان و معارضان كرد عراق
اهداف عمليات: انهدام مراكز نظامي دشمن در شهر كانيماسي از توابع فرمانداري عماديه عراق
يكپيروزي ديگر بامشاركت معارضان كرد عراقي
عمليات «فتح10» نيز مانند ساير سلسله عملياتهاي فتح در عمق جبهه شمالي دشمن و مشخصاً در محور شمال شرقي استان كردنشين «اربيل عراق»، با مشاركت معارضان كرد عراقي به اجرا درآمد.
نيروهاي خودي در شامگاه13 شهريورماه 1366 ، با رمز «يا اباعبدالله الحسين(ع)» ، بطور نامنظم و با حملهاي محدود، مواضع خودي را به قصد انهدام نيروهاي دشمن بر بلنديهاي منطقه ترك كردند.
آنها با رعايت اصل استتار و غافلگيري ،همزمان با اعلام رمز عمليات به نابودي 36 پايگاه حفاظتي و مقر فرماندهي گردان «خفيفه» در بلنديهاي منطقه پرداختند.
همچنين قواي ايراني و معارضين عراقي توانستند 15 دستگاه خودروي نظامي،3 قبضه توپ ضدهوايي،3 زاغه مهمات،4 دستگاه خودروي مهندسي و چندين قضبه انواع سلاحهاي نيمه سنگين دشمن را نابود نمايند.
در اين عمليات دهها دستگاه خودرو، دهها قبضه سلاح انفرادي، مقداري مهمات و چند قبضه توپ ضدهوايي دشمن توسط رزمندگان اسلام به غنيمت گرفته شد.
همچنين تعداد500 نفر از نيروهاي دشمن كشته و زخمي شدند و دهها نفر به اسارت درآمدند
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: فتح 10 (نامنظم)
زمان اجرا: 13/6/1366
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير) : 500
رمز عمليات: يا اباعبدالله الحسين
مكان اجرا: محور شمال شرقي استان اربيل عراق - محور شمالي جنگ
ارگانهاي عملكننده: رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و افراد معارض كرد عراق
اهداف عمليات: انهدام نيروي دشمن بر بلنديهاي منطقه
هجوم به مراکز و تاسیسات نظامی دشمن
در روز27 خرداد ماه 1366 زمانی که جنگ در جبهههای جنوب دچار سکون و عدم تهاجم جدی و گسترده از سوی طرفین نبرد به مواضع یکدیگر شده بود، از سوی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک عملیات محدود و نامنظم در محور شمالی جنگ ترتیب داده شد. نیروهای تحت امر قرارگاه برون مرزی «رمضان» با کمک معارضان کرد عراق هجوم را آغاز کردند.
این عملیات با هدف انهدام مراکز و تاسیسات نظامی دشمن در منطقه عمومی شمال استان «اربیل» عراق هنگام شب و با رمز «یازهرا(سلام الله علیها)» آغاز شد.
رزمندگان عملکننده در عملیات نامنظم «فتح6» با یورش به پایگاههای مهم دشمن در بلندیهای «کورت قلندر» و «سلیمخان» در شمال شهر و منطقه «دیانا»ی عراق، ضمن انهدام این پایگاهها، مراکز نظامی شهر «مرگهسور» و پل مواصلاتی آن محور را از بین برده و طی آن دو گردان جیشالشعبی (یا میلیشیای صدام) و 16 خودروی نظامی ارتش عراق منهدم شد.
دشمن در این عملیات930 تن کشته و زخمی و اسیر بر جای گذاشت.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عملیات: فتح 6 (نفوذی - انهدامی)
زمان اجرا: 27/3/1366
تلفات دشمن (کشته، زخمی و اسیر):930
رمز عملیات: یا زهرا(سلام الله علیها)
مکان اجرا: منطقه عمومی شمال استان اربیل عراق - عقبه دشمن در محور شمالی جنگ
ارگانهای عملکننده: رزمندگان معارض کردستان عراق و نیروهای قرارگاه برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
اهداف عملیات: هجوم به مراکز و تأسیسات نظامی دشمن و ضربه به پایگاههای دشمن
حماسه مجاهدين عراقي در هور الهويزه
كار مجاهدين عراقي در جريان عمليات قدس 5 به آزادسازي بخشي از درياچه «امالنعاج» عراق در منطقه «هورالهويزه» منتهي شد و سپس عمليات «عاشوراي4» در وسعتي به ميزان110 كيلومترمربع براي آزادسازي كامل اين درياچه با همان تركيب نيروهاي عمل كننده در عمليات پيشين به اجرا درآمد.
نيروهاي تيپ9 بدر ساعت2 بامداد30 مهرماه1364 اين حمله را آغاز كردند. پناهنده شدن دو تن از نيروهاي ارتش عراق و ارائه اطلاعات مناسب پيرامون اين منطقه در روند عمليات عاشوراي4 مؤثر واقع شد.
زمان حمله يك روز پيش از ميلاد حضرت امام موسيكاظم(ع) بود و به همين مناسبت رمز عمليات «يا موسيالكاظم(ع)» تعيين شد. نيروها در غرب درياچه به لحاظ استفاده از اصل غافلگيري و پشتيباني موثر توپخانه، به راحتي به اهداف خود رسيدند و بدين وسيله15 كمين دشمن كه از نيروهاي «فرسان الهور» به معني نيروهاي اطلاعاتي هور بودند، سقوط كرده و پيشروي تا سقوط كامل درياچه ادامه يافت.
دشمن پاتك خود را در صبح روز نخست عمليات، آغاز كرد، اما با اتخاذ تدابير خونسردي و صبر، نيروهاي مجاهد عراقي كه در ميان نيزارها كمين كرده بودند، پس از نزديك شدن دشمن، به آنها حملهور شده و پاتك آنان را خنثي كردند. پاتك دوم نيز در ساعت14 همان روز با پشتيباني توپخانه و حمايت هواپيماهاي «پي.سي7.» آغاز شد.
اين پاتك نيز به همان صورت نخست پاسخ داده شد و در نتيجه نيروهاي بعثي با شماري كشته و زخمي و اسير و با به جاي گذاشتن8 فروند قايق خود عقب نشستند، اما در اين تعقيب و گريز يك فرمانده از مجاهدان عراقي به نام «ابوالخير» به شهادت رسيد.
در روز دوم عمليات، دشمن براي باز پس گرفتن درياچه امالنعاج 3 بار متوالي اقدام به پاتك نمود، كه در هر سه بار با رعايت اصل استتار و غافلگيري از سوي مجاهدين عراقي و مقاومت آنها رو به رو شدند و با دادن تلفات و خسارات فراوان از معركه نبرد گريختند.
اين عمليات كه رسيدن به همه اهداف معين شده را در پي داشت، به آزادسازي 110 كيلومتر مربع از منطقه هور الهويزه عراق،64 پايگاه،7 آبراه در غرب درياچه و تصرف سه پاسگاه و3 كمين دشمن و همچنين27 فروند قايق و بلم،99 قبضه سلاح نيمهسنگين،10 قبضه ضد هوايي تك لول كاليب 5/14ميليمتري و4 قبضه خمپارهانداز82 و60 ميليمتري و تعداد زيادي دوشكا و آر.پي.جي از دشمن به غنيمت گرفته شد.
در طول اين عمليات25 پاسگاه، يك فروند هواپيماي پي.سي7 و 100 فروند قايق و بلم دشمن منهدم گرديد.
طي اين عمليات تعداد416 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي شده يا به اسارت در آمدند.
نفوذ به عمق200 كيلومتري جبهه دشمن
در طي سال1366 قرارگاه «رمضان» سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با اجراي چند رشته عمليات پيدرپي و نفوذي، دشمن را در محور شمالي جبهه جنگ مضطر نموده و توان بالايي از فرماندهان ارتش عراق را به محورهاي كوهستاني كردستان عراق معطوف كرد.
در اين ميان، نقش معارضان كرد عراقي بخوبي كارگشا بود و همكاري با ايشان، پيروزيهاي فراواني را براي ايجاد سر در گمي دشمن و بهرهبرداري نيروهاي خودي در خطوط پدافندي جبهه شمالي به همراه داشت. عمليات ظفر5 در همين راستا و به صورت تهاجمي و با اجراي آتش در شامگاه22 دي ماه1366 به صورت محدود و نامنظم آغاز شد. نيروهاي خودي با شنيدن رمز «يا زهرا(سلام الله عليها)» با نفوذ به عمق200 كيلومتري در پشت مواضع دشمن، واقع در استانهاي «دهوك»، «كركوك» و «دياله» به انهدام چندين مركز نظامي ارتش عراق پرداختند.
طي اين عمليات نيروهاي عمل كننده موفق شدند36 پايگاه حفاظتي دشمن بر بلنديهاي مشرف بر شهر «ديرلوك»، مركز فرماندهي و ستاد ترابري- مهندسي و مخابراتي لشكر عراق، پايگاه و پاسگاههاي دشمن در مسير شهرهاي «شيلاديزه» و «عماديه» و مراكز دولتي و نظامي دشمن از جمله مركز استخبارات حزب بعث در منطقه را منهدم ساخته و تعدادي از تجهيزات و ادوات دشمن به اين شرح را نابود سازند:
- يك فروند هواپيما.
- 46 دستگاه خودرو سبك و سنگين.
- 7 دستگاه لودر و بولدوزر.
- يك انبار مهمات.
همچنين در اين عمليات 4 گردان حفاظتي شهر ديرلوك عراق متلاشي شده و 2000 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي و اسير شدند . 3 دستگاه نفربر زرهي، يك قبضه ضدهوايي، دو قبضه خمپارهانداز، صدها قبضه سلاح سبك و مقدار فراواني مهمات دشمن نيز به دست نيروهاي خودي افتاد.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: ظفر 5 (محدود و نامنظم)
زمان اجرا: 22/10/1366
تلفات دشمن: 2000 (كشته، زخمي و اسير)
رمز عمليات: يا زهرا(سلام الله عليها)
مكان اجرا: عمق200 كيلومتري در پشت مواضع دشمن در استانهاي شمالي خاك عراق
ارگانهاي عملكننده: رزمندگان قرارگاه برون مرزي رمضان و معارضان كرد عراق
اهداف عمليات: انهدام چندين مركز نظامي ارتش عراق
ضربهاي كاري به سازمان زرهي دشمن
در آخرين ماههاي جنگ هشت ساله ايران و عراق و هنگامي كه نيروهاي ايران با پيروزي كامل، موفق به پيشروي در خاك دشمن و آزادسازي مناطق و شهرهاي مهمي همچون «حلبچه» كردستان عراق شده بودند، يك عمليات انهدامي براي ضربه زدن به ماشين جنگي ارتش عراق در منطقه عمومي «پنجوين» صورت گرفت.
اين منطقه پيوسته صحنه رويارويي قواي خودي و دشمن، از جمله عمليات «والفجر4» بود. اين يورش بيامان را نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به فرماندهي و هدايت قرارگاه «رمضان» به اجرا گذاشت. طي اين عمليات، يگانهاي عمل كننده خودي در شامگاه ۲۲ فروردين ماه ۱۳۶۷ با رمز «يا اباعبدالله الحسين(ع)» به مواضع نيروهاي عراقي حمله برده و طي روزها درگيري و نبرد، ۴۵ دستگاه تانك و نفربر و صدها خودروي نظامي و دهها قبضه سلاح سبك و نيمه سنگين دشمن را منهدم و به لشكر ۲۷ ارتش عراق تلفات و خسارات چشمگيري وارد آوردند. همچنين در عمليات بيتالمقدس ۵ تعداد ۳۸۱۰ تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي شده يا به اسارت نيروهاي خودي درآمدند.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: بيت المقدس ۵ (ضربتي)
زمان اجرا: 22/1/1367
تلفات دشمن: ۳۸۱۰ كشته، زخمي و اسير
رمز عمليات: يا اباعبدالله الحسين (ع)
مكان اجرا: منطقه عمومي پنجوين عراق - خط شمالي جبهه جنگ
ارگانهاي عملكننده: نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: انهدام ماشين جنگي دشمن
آزادسازي يكصد كيلومتر مربع از خاك عراق
نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به منظور كنترل راه ارتباطي «چوارتا- بسن» عراق در جبهه شمالي و غرب شهر «بانه» كردستان ايران، در 25 فروردين ماه 1366 و هنگامي كه سوز و سرماي زمستان و برف بر هواي منطقه حكم فرما بود، دست به يك حمله نفوذي زدند.
اين تك با رمز يا صاحبالزمان(عج)ادركني آغاز شد و طي آن بلنديهاي «كوخ نمنم» و يال ارتباطي ميان بلنديهاي «سوركوه» و بسن و پاسگاه «سورديزه» و بسن عراق در زميني به گستره100 كيلومتر مربع آزاد و تعداد 590 تن از نيروهاي پياده و كماندوي دشمن كشته، زخمي و اسير شدند.
همچنين مقداري سلاح سبك و نيمه سنگين و مهمات به غنيمت رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي درآمد.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: نصر 1 (نفوذي)
زمان اجرا: 25/1/1366
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير) :590
رمز عمليات: يا صاحب الزمان(عج) ادركني
مكان اجرا: غرب منطقه عمومي بانه - محور شمالي جنگ
ارگانهاي عملكننده: نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: كنترل راه ارتباطي چوارتا- بسن عراق
بهرهگيري از توان جنگندگي معارضان عراقي
با قرار گرفتن سلسله عمليات محدود و گسترده برون مرزي در دستور كار فرماندهان جبهه شمالي جنگ و همچنين همكاري و بهرهگيري از توان جنگندگي معارضان كرد عراقي - به دليل اهداف مشترك- عمليات نامنظم و گسترده «فتح5» در منطقه عملياتي «چوارتا» و «ماووت» در شمال استان «سليمانيه» عراق و همزمان با عمليات «كربلاي10» در غرب ماووت به اجرا گذاشته شد.
ساعت1 و47 دقيقه بامداد روز25 فروردين ماه1366 و هنگامي كه هنوز سپيدي برف و سوز و سرماي زمستان سال پيش بر هواي آن منطقه كوهستاني مستولي بود، نيروهاي تحت امر قرارگاه «رمضان» و گروه انبوهي از معارضان كرد عراقي با رمز «يا صاحب الزمان(عج) ادركني« حمله را آغاز كردند.
در همان لحظات نخست سرعت عمل و گستردگي تهاجم نيروهاي ايراني سبب غافلگيري و انهدام توان رزمي دشمن شد، به گونهاي كه پس از گذشت چند ساعت از آغاز عمليات و با طلوع سپيده صبحگاهي، تمام نقاط مورد نظر به تصرف نيروهاي خودي درآمدند، اما بدليل ناتواني نيروهاي نامنظم براي دفع پاتكهاي سنگين عراق و عدم اتصال نقاط آزاد شده به خطوط نيروهاي پدافندي خودي، بتدريج دشمن همه مواضع از دست داده خود را باز پسگيري كرد.
در عين حال طي اين عمليات، علاوه برانهدام مراكز نظامي عراق، دكل تلويزيون سليمانيه و پايگاههاي عراقي مستقر در اطراف «سورقلات» نابود شد و مقر لشكر27 از سپاه يكم عراق مورد حمله قرار گرفت.
تعداد1500 نفر از قواي دشمن كشته و زخمي شده يا به اسارت نيروهاي خودي درآمدند و مقدار قابل توجهي سلاح و مهمات دشمن به غنيمت گرفته شد.
عدم موفقيت كامل نيروهاي خودي در اين عمليات، از ناهماهنگي نيروهاي عمل كننده منظم و نامنظم- كه از دو جهت متقابل به مواضع دشمن در ارتفاعات حمله برده بودند- ناشي شد.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: فتح 5 (برون مرزي)
زمان اجرا: 25/1/1366
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير) : 1500
رمز عمليات: يا صاحب الزمان(عج) ادركني
مكان اجرا: منطقه عمومي چوارتا - ماووت در شمال استان سليمانيه عراق
ارگانهاي عملكننده: نيروي قرارگاه برون مرزي رمضان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و معارضان كرد عراق
اهداف عمليات: نفوذ و ضربه زدن به توان رزمي دشمن با بهرهگيري از قواي جنگندگي معارضان كرد عراق
تهاجمي به عقبه دشمن
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با نزديك شدن «اتحاديه ميهني كردستان عراق»- به رهبري «جلال طالباني»- به جمهوري اسلامي و در پي تشكيل قرارگاه «رمضان»، به برنامهريزي حركتهاي نامنظم در داخل خاك عراق پرداخت. همكاري با اين اتحاديه ميتوانست در راستاي حركت قرارگاه رمضان مفيد و موثر باشد و در همين رابطه سلسله عملياتهاي نامنظم فتح پايهريزي شد.
در همين راستا عمليات «فتح3» در تاريخ24 آبانماه سال1365 در جبهه شمالي به اجرا درآمد. نيروهاي عمل كننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با همكاري معارضين عراقي و نفوذ به عمق300 كيلومتري خاك عراق در منطقه «زاخو- دهوك» درشمال عراق، ضمن كشته و زخمي ساختن500 تن از نيروهاي عقبه دشمن، مقر لشكر38 عراق و شماري تانك و زرهپوش و20 خودرو نظامي را منهدم ساخته و به مراكز دولتي، مخازن سوخت، گمرك و ترمينال بارگيري نفت زاخو، مراكز نظامي و دولتي شهر «حيصدام» عراق و چند مركز دولتي شهر دهوك آسيب كلي وارد آورده و يك فروند چرخبال را نيز ساقط كردند.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: فتح 3 (هجومي)
زمان اجرا : 24/8/1365
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير): 500
مكان اجرا: منطقه زاخو - دهوك در عمق300 كيلومتري جبهه شمالي جنگ
ارگانهاي عملكننده: نيروهاي قرارگاه رمضان از سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و معارضان كرد عراقي
اهداف عمليات: ضربه به مراكز پشتيباني و عقبه دشمن
همكاري بزرگ با معارضان كرد عراقي
قرارگاه «رمضان» نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در تاريخ25 آبان ماه سال66 عمليات نامنظم ظفر3 را به منظور انهدام مراكز نظامي و تأسيسات اقتصادي دشمن در عمق جبهه شمالي دشمن طرحريزي و اجرا كرد. اين عمليات در منطقه عملياتي «دربنديخان» واقع در جنوب استان «سليمانيه» و بخش «سنگاو» از استان كركوك و با رمز «يا رسول الله» آغاز شد.
طي اين عمليات، شماري از پايگاهها و تأسيسات و سلاحهاو ادوات دشمن به اين شرح در منطقه منهدم گرديد:
- مركز پشتيباني و مقر فرماندهي لشكر36 پياده.
- تأسيسات نيروگاه سد دربنديخان.
- پايگاه حفاظتي دشمن در اطراف دربنديخان.
- كنترل موقت جاده سليمانيه
- بغداد در منطقه «باني خلال».
- 105 دستگاه انواع خودرو نظامي
- يك فروند چرخبال.
- چندين دستگاه تانك و نفربر.
همچنين تعداد750 تن از نيروهاي دشمن كشته، زخمي و اسير شدند.
در عمليات ظفر3 كه با همكاري معارضان كرد عراقي به انجام رسيد، مقدار فراواني سلاح و مهمات به غنيمت نيروهاي خودي درآمد.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: ظفر 3 (نامنظم)
زمان اجرا: 25/8/1366
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير):750
رمز عمليات: (يا رسول الله)
مكان اجرا: منطقه عملياتي دربنديخان در جنوب استان سليمانيه عراق
ارگانهاي عملكننده: رزمندگان قرارگاه برون مرزي رمضان و معارضان كرد عراق
اهداف عمليات: حمله به مراكز نظامي و تأسيسات اقتصادي دشمن
قرارگاه عملياتي و برون مرزي «رمضان» نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با همكاري معارضان كرد عراقي، در روز 28 آبان ماه 1366 عمليات نامنظم «ظفر4» را در استان «دهوك» كردستان عراق ترتيب داد.
در اين عمليات كه در شمار سلسله عملياتهاي نامنظم ظفر و در عمق منتهي اليه جبهه شمالي دشمن و با هدف انهدام تأسيسات نظامي- اقتصادي عراق صورت گرفت، نيروهاي خودي با رمز «يا رسول الله(ص)» به مقر لشكر119 پياده ارتش عراق مستقر در شهر دهوك حمله برده و ضمن انهدام آن، به تخريب تأسيسات انتقال برق سد اين شهر به ميزان60 درصد و مركز پست و تلگراف، پمپ بنزين، مقر پليس و مخابرات به ميزان40 درصد پرداختند.
همچنين نيروهاي عمل كننده توانستند بامسدود كردن موقت راه ترانزيتي عراق- تركيه،10 پايگاه حفاظتي اين مسير را منهدم ساخته و400 كشته و زخمي از دشمن بر جاي گذارند.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: ظفر 4 (نامنظم)
زمان اجرا: 28/8/1366
تلفات دشمن (كشته و زخمي):400
رمز عمليات: يا رسول الله (ص)
مكان اجرا: استان دهوك عراق، 250 كيلومتري محور شمالي جبهه دشمن
ارگانهاي عملكننده: رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در قرارگاه برون مرزي رمضان و معارضان كرد عراق
اهداف عمليات: انهدام تأسيسات نظامي - اقتصادي و تأسيسات سد شهر كركوك
تحكيم موقعيت نيروها در منطقه جنوبي جنگ
عمليات «قدس2 » ده روز پس از انجام عمليات قدس1 در همان منطقه عملياتي «هورالهويزه» به اجرا گذاشته شد.
اين عمليات نيز با رمز «يا محمد رسول الله(ص)» و در ساعت2 بامداد4 تير ماه1364 با هدف خنثي كردن پاتك دشمن در اطراف منطقه «البيضه» انجام گرفت. نيروهاي خودي در مناطق نيزار و آب گرفته شرق رودخانه «دجله» توانستند طي يك روز، از حمله احتمالي عراقيها جلوگيري كرده و به مرتفع نمودن نقاط ضعف خطوط خودي بپردازند.
آنان علاوه بر بدست گرفتن ابتكار عمل، بخشي از توان رزمي دشمن را از بين برده و به انهدام نيروهاي تيپ68 كماندويي نايل شوند.
همچنين موفق شدند با پاكسازي و الحاق، موقعيت خود را در منطقه تصرف شده تثبيت كنند. طي چند روز درگيري،15 كيلومتر مربع از منطقه شمالي هورالهويزه آزاد و30 فروند قايق و بلم و15 پاسگاه آبي منهدم و312 تن كشته و زخمي شده يا به اسارت نيروهاي عمل كننده سپاه پاسداران درآمدند.
اين عمليات، غنيمت گرفتن چند فروند قايق و دهها قبضه سلاح سبك و نيمهسنگين دشمن را در پيداشت.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: قدس 2 (آبي - خاكي)
زمان اجرا: 4/4/1364
مدت اجرا: يك روز
تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير): 312
رمز عمليات: يا محمد رسول الله (ص)
مكان اجرا: منطقه عملياتي هورالهويزه - محور جنوبي جنگ
ارگانهاي عملكننده: نيروهاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: خنثي كردن پاتك دشمن در اطراف منطقه البيضه عراق
نفوذ و ضربه به خط دشمن
موقعیت منطقه عملیاتی «قدس 3» از سوی دشمن بخ بلندیهای «مین منصور» و در میان افراد محلی به «فره سیاه» مشهور است.این منطقه در محور عمومی دهلران طیب در غرب رودخانه «میمه» قرار دارد و دارای تعدادی تپه و بلندی است.بلندی 208 به سبب اشراف آن بر غرب رودخانه میمه شهرت و اهمیت ویژه ای در هر دو سوی نبرد داشت.دشمن پس از شکست در عملیهت بیت المقدس و عقب نشینی سراسری خود که به آزادی خرمشهر انجامید، بخشی از بلندیهای مرزی جبهه میانی را در اشغال خود نگه داشت تا دید و اشراف کافی بر منطقه عمومی دهلران داشته باشد.طراحی عملیات قدس3 بر همین اساس و به تناسب راهکارهای موجود در منطقه از دومحور صورت گرفت.
رزمندگان در ساعت 2و45 دقیقه بامداد روز 20 تیر 1364 با رمز «یا امام جعفر صادق (ع)» به طور همزمان حمله خود را آغاز کردند.سرعت عمل نیروهای خودی چنان بود که در همان لحظات نخست، نزدیک به 70 تن از نیروهای عراقی به اسارت در آمدند.نیروها با رعایت اصل غافلگیری واسننار شب، به قرارگاه دشمن در عقبه خط آنان حمله برده و کابلهای برق و مخابرات خط اول آنان را قطع کردند.بدین صورت ارتباط نیروهای دشمن با عقبه خود بمنظور خبردهی و پشتیبانی مختل شد.از آنجا که هدف این عملیات صرفا نفوذ و ضربه زدن به یگانهای دشمن بود، لذا نیروها حتی الامکان از غنیمت گرفتن و انتقال اقلام دست و پا گیر، خودداری کردند و تلاش نمودند تا اساسا امکانات دشمن را منهدم سازند.پس از اجرای موفق عملبات و سرزدن سپیده صبح، دستور عقب نشینی و بازگرد نیروها ی خط شکن به خطوط پیشین صادر شد.دشمن نیز که با توجه به قطع کابلهای ارتباطی و مخابراتی خود از اهداف این عملیات غافل بود، به طور همه حانبه اقدام به پاتک بر روی بلندیهایی که از نیروهای ایرانی خالی شده بود کرد و طبیعتا از این ضد حمله سودی نجست.
همزمان با عملیات قدس 3، عملیات دیگری توسط نیروی زمینی ارتش در منطقه عملیاتی «شهرانی»، به منظور بازپسگیری مناطقی که به تازگی در اشغال دشمن در آمده بود، صورت گرفت.این یورش سبب شد که توجه فرماندهان عراقی به آن محمور معطوف شود، بنابراین میتوان گفت که عملبات نیروهای ارتش به نوعی پشتیبانی عملیات قدس 3 بود.در این حمله 15 دستگاه خودروی ایفا (کامیون)، 4 دستگاه تانک، 15 دستاه خمپاره انداز، 10 زاغه مهمات، مقر گردان 1و 2 از تیپ 805 و پمپ بنزین قرارگاه دشمن در منطقه منهدم شد. ضمن آنکه 1470 تن از نیروهای دشمن کشته و زخمی شده یا به اسارت نیروهای عمل کننده خودی در آمدند. علاوه بر این، چندین دستگاه بی سیم و سیستمهای مخابراتی و شماری سلاح سبک و نیمه سنگیناز دشمن به غنیمت گرفته شد.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عملیات : قدس 3 (انهدامی)
زمان اجرا : 20/4/1364
مدت اجرا : یک روز
تلفات دشمن (کشته،زخمی و اسیر) : 1470
رمز عملیات : یا امام جعفر صادق (ع)
مکان اجرا : منطقه عمومی دهلران – طیب، در جبهه میانی جنگ
ارگانهای عمل کننده : رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی
اهداف عملیات :نفوذ و ضربه زدن به یگانهای دشمن
آزادی دریاچه «ام النعاج»
طوفان شدید دریاچه کم عمق «ام النعاج» عراق در شمال شرقیشهر «بصره» همچنین اسارت نیروهای اطلاعاتی دشمن به دست رزمندگان مجاهدین عراقی از تیپ 9 بدر در این منطقه، انگیزههای طرح و اجرای عملیات «قدس 4» شد.طوفان، عوارض خشک و کوچک بر سطح دریاچه را کنار زد و دریاچه به «اروند رود» متصل شد. این دریاچه از چند طرف به چندین آبراه و روستا ختم می شود و مساحتی در حدود یکصد کیلومتر مربع را داراست و آب آن از رودخانههای واقع در خاک ایران تامین میشود.
عملیات قدس 4 با چهار هدف انهدام نیروی پدافندی دشمن، آزادسازی 150 کیلومتر مربع از دریاچه و تسلط بر بخشی دیگر از هور الهویزه، گرفتن جای پا برای گسترش عملیات و در اختیار گرفتن جناح از دشمن و نزدیکی به بخشی از خشکیهای شرق دجله در منطقهای به گستردگی 160 کیلومتر مربع به اجرا گذاشته شد.
این عملیات را نیروی زمینی سپاه پاسداران و مجاهدان و پناهندگان عراقی که در قالب تیپ 9 بدر گرد هم آمده بودند، صورت دادند. حمله ساعت 24 روز 1 مرداد ماه 1364 با رمز «یا محمد رسولالله (ص) ـ اللهاکبر» در حالی آغاز شد که هواپیماهای «پی.سی.7» عراق روزی یکی ـ دو بار سطح منطقه و دریاچه امالنعاج را بمباران ایذایی میکردند، ولی دشمن در زمان عملیات کاملا غافلگیر گردید، به گونهای که بیسیمچی فرمانده عراق تسلیم نیروهای ایران شد.
دشمن نیز پس از سقوط بخشی از مواضع خود، اقدام به اجرای آتش توپخانه نمود و تردد نیروهای ایرانی را در منطقه با مشکل روبهرو ساخت، اما یک عامل ویژه سبب قطع این گلوله باران شد؛ به این صورت که شماری از اسرای دشمن به تقاضای همکاری پاسخ مثبت داده و به پای بیسیم آمدند و از ُپست شنود با فرماندهی دشمن در عقبه تماس گرفتند و تقاضای نیرو کردند، اما با تقاضای آنان به علت عدم تسلط عراق بر منطقه عملیات مخالفت شد، ولی در برابر تقاضای قطع آتش به این بهانه که بر سر نیروهای دشمن ریخته میشود، موافقت شده و لحظاتی بعد آتش دشمن قطع گردید و به دنبال آن تردد نیروهای خودی از سر گرفته شد. این عامل در موفقیت عملیات ایران کمک شایانی را در پی داشت.طی چهار روز عملیات، 1 فروند بالگرد،10 فروند قایق، چندین قبضه خمپارهانداز و چندین پایگاه شناور منهدم و گردان 2 از تیپ 117 دشمن متلاشی گردید. شمار تلفات دشمن در این عملیات 336 تن کشته و زخمی و اسیر گزارش شده است.
علاوه بر آن 5 فروند قایق، شماری دستگاههای مخابراتی و تعدادی سلاح سبک و مقداری مهمات به غنیمت رزمندگان اسلام در آمد. بزرگترین دستاورد عملیات قدس 4، آزادسازی 160 کیلومتر مربع از منطقه هورالهویزه عراق، دریاچه امالنعاج (بزرگترین دریاچه منطقه هور) و 20 پاسگاه آبی دشمن بود.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عملیات: قدس 4
زمان اجرا:1/5/1364
مدت اجرا: 4 روز
تلفات دشمن (کشته، زخمی و اسیر: 336
رمز عملیات: یا محمد رسولالله (ص)
مکان اجرا: دریاچه امالنعاج در منطقه عملیاتی هورالهویزه ـ محور جنوبی جنگ
ارگانهای عمل کننده: نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروهای مجاهد عراق
اهداف عملیات: انهدام نیروهای دشمن، آزادسازی 150 کیلومتر مربع از منطقه هور، گرفتن جای پا برای گسترش عملیات و نزدیکی به بخشی از خشکیهای شرق دجله
نزدیکی به اهداف عملیات بدر
ساعت21 و25 دقیقه شامگاه 24 خرداد ماه1364 نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عملیات «قدس1» را با رمز «یا محمد رسول الله(ص)» در منطقه عملیاتی «هورالهویزه» در شرق رودخانه «دجله» عراق، برای انهدام نیروها و بر هم زدن انسجام ماشین جنگی ارتش عراق، در منطقهای به وسعت180 کیلومتر مربع آغاز کردند.
در این عملیات4 روزه، نیروهای عمل کننده ایران در ظرف مدت کوتاهی به دو پاسگاه مورد نظر یعنی «ابوذکر» و «ابولیله» دشمن دست یافته و مقاومت آنها را درهم کوبیدند.
دشمن در صبح روز نخست با هواپیماهای پیسی7 و چرخبال اقدام به بمباران شیمیایی و انفجاری نمود، اما با استقرار سریع توپهای ضد هوایی، یک فروند از این نوع هواپیما با موشک «سام7» ساقط شده و پاتک هوایی دشمن عملاً ناکام ماند.
این پاتکها در روزها و ساعات بعدی نیز از سوی دشمن تداوم یافت که برای نیروهای عراقی سودی در بر نداشت. هدف نهایی در عملیات قدس1 که در آغاز سلسله عملیاتهای قدس پیشبینی شده بود، رسیدن به اهداف و نقاط تأمین نشده عملیات بدر، از جمله نزدیک شدن به جاده مهم العماره- بصره بود. پاسگاههای مختار، ابوذکر، ابولیله و المیدان عراق آزاد و منطقه «الحسان» و «الزجیه» واقع در نزدیکی جاده مذکور به تصرف نیروهای خودی در آمد.
طی این عملیات تیپ2 از لشکر25 پیاده به طور100 درصد متلاشی شد و یک فروند هواپیما، یک فروند چرخبال،15 قایق و12 پاسگاه سیار منهدم و تعداد890 تن از نیروهای عراقی کشته و زخمی شده یا به اسات نیروهای خودی در آمدند.
غنایم به دست آمده نیز شامل4 قبضه توپ ضد هوایی،9 قبضه خمپارهانداز،29 فروند قایق جنگی و بلم،10 دستگاه بیسیم،10 قطعه پل،25 قبضه سلاح سبک و مقدار فراوانی مهمات و فشنگ بود.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عملیات: قدس1
زمان اجرا : 24/3/1364
مدت اجرا : 4 روز
تلفات دشمن (کشته، زخمی و اسیر ) : 890
رمز عملیات: یا محمد رسول الله (ص)
مکان اجرا: منطقه عمومی هورالهویزه در شرق رودخانه دجله
ارگانهای عمل کننده: نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
اهداف عملیات: انهدام نیروهای دشمن و بر هم زدن انسجام سازمان رزمی ارتش عراق و رسیدن به اهداف تأمین نشده در عملیات بدر
عمليات در اوج سرماي زمستان كردستان
دسترسي به ارتفاع «گردهرش» با عمليات نصر8 ميسر شد و امكان عبور از رودخانه «قلعهچولان» و ورود به غرب، پيشروي به سمت شمال و جنوب منطقه را فراهم آورده بود، ضمن آنكه با عمليات نصر4 و تصرف شهر «ماووت» نيز امكان اجراي عمليات در جناح چپ منطقه، شامل شرق رودخانه قلعه چولان پديد آمده بود.
اين نتايج سبب گرديد تا شرايط لازم براي اجراي عمليات بيت المقدس2 در شمال سليمانيه فراهم شود.
عمليات بيت المقدس2 با رمز «يا زهرا(سلام الله عليها)» در ساعت1 و15 دقيقه 25 دي ماه1366 براي آزادسازي ارتفاعات غرب شهر ماووت عراق درمنطقهاي به وسعت130 كيلومترمربع آغاز شد و در سختترين وضعيت جوي در ميان برف و سرما توسط يگانهاي سپاه ادامه پيدا كرد. يگانهاي خودي علاوه بر مشكلاتي كه براي استقرار داشتند، هنگام پيشروي و رسيدن به مواضع دشمن نيز با دشواريهاي بسياري مواجه بودند، چنان كه رزمندگان مسيرهاي طولاني را به مدت6 تا8 ساعت در ميان برف و كوهستان طي ميكردند و تراكم برف در برخي محورها سبب گرديده بود تا نيروها علاوه بر دشمن، به نوعي با طبيعت و سرماي كشنده منطقه نيز مبارزه كنند. عمليات بيت المقدس2 در دو مرحله طرحريزي شده بود. در مرحله اول قرار بود ارتفاعات «يولان»، «دستهرمدان»، يالهاي «كوجارو» و «الاغلو» تصرف شده و سپس در مرحله دوم پيشروي به سوي كوههاي «مركبه» و «قيوان» ادامه پيدا كند.
اين عمليات گر چه در مرحله دوم متوقف گرديد، اما نتايج خوبي را براي رزمندگان اسلام به همراه داشت. در بيت المقدس2 بيش از40 ارتفاع از جمله «اورال»، «كلاله»، «هرمدان»، «بين دورا»، «شيخ محمد» و يولان و چند روستاي منطقه آزاد شد و دهها دستگاه تانك و نفربر، دهها قبضه خمپارهانداز و ضدهوايي، دهها دستگاه خودروي نظامي و مهندسي و2 رادار رازيت منهدم شد. عراق در اين عمليات5 تيپ و گردان خود را از دست داد و تعداد كشته و زخميها و اسراي دشمن بالغ بر5400 نفر بود.
غنايم اين عمليات عبارت بود از 15 دستگاه تانك و نفربر زرهي،76 قبضه خمپارهانداز و17 قبضه توپ ضدهوايي،75 دستگاه خودرو، تعداد زيادي انواع دستگاههاي مخابراتي، مقدار زيادي انواع سلاح سبك و مهمات.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: بيت المقدس2
زمان اجرا: 25/10/1366
تلفات دشمن : 5400(كشته، زخمي و اسير)
رمز عمليات: يا زهرا(سلام الله عليها)
مكان اجرا: غرب ارتفاعات منطقه عمومي ماووت عراق - محور شمالي جنگ
ارگانهاي عملكننده: نيروهاي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: آزادسازي مناطق در دست دشمن و تسلط بر بلنديهاي منطقه با فتح ارتفاعات يولان، دست هرمدان و روستاهاي منطقه
آزادسازي چند ارتفاع بلند در عمق جبهه دشمن
عمليات «بيتالمقدس3» بر پايه تجزيه و تحليل فرماندهان نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در جريان عمليات بيتالمقدس- 2 كه دو ماه پيش به انجام رسيده بود- طرح ريزي شد.
اوضاع جوي منطقه كردستان عراق و بلنديهاي صعبالعبور محور شمالي جنگ، همچنان نامناسب و سرد و يخبندان بود، ولي اهداف برجستهاي كه در انجام اين طرح پيگيري ميشد، فرماندهان را برآن داشت تا پيش از فصل گرما و حضور دو چندان نيروهاي دشمن در منطقه، تكليف دو ارتفاع مهم و بلند را به منظور گسترش وضعيت جبهه خودي در شمال شرقي «سليمانيه» روشن سازند.
اين دو ارتفاع «الاغلو» و «گوجار» نام داشت، كه دسترسي به هر يك، مستلزم دسترسي و تصرف ديگري بود.
ضرورت اصل آفند و ايجاد زمينههاي مناسب براي آزادسازي شهر و دشت «حلبچه» عراق، با اجراي عمليات «والفجر10 » سبب شد تا اين عمليات در سه محور، در تاريخ24 اسفند ماه1366 با رمز «يا موسي بن جعفر(ع)» آغاز شود.
ساعت1 بامداد نيروها عليرغم همه مشكلات و دشواريهاي نبرد زمستاني، توانستند با هدايت قرارگاه «نجف» و همزمان با اجراي عمليات «والفجر10» در حلبچه، اهداف مورد نظر را تصرف و تأمين كنند. با وجود آنكه رزمندگان از غروب روز پيش، بتدريج از مقر خود در دشت «هرمدان» به سوي نقاط رهايي حركت كرده و دچار خستگي راه شده بودند؛ همچنين با توجه به بارش برف و حادث شدن يك مه غليظ بر منطقه و دامنهها، توانستند قله گوجار را آزاد كنند.
نيروهاي عراقي مستقر بر روي اين قله همگي در سنگرهايشان يخ زده بودند و بنابراين پاكسازي مواضع آسان صورت گرفت.
در روز دوم عمليات اطلاع حاصل شد كه نيروهاي تازه وارد كماندويي سپاه پنجم ارتش عراق، قصد دارند به منطقه آزاد شده پاتك كنند، اما عليرغم پاتكهاي پياپي و سنگين آنها و نيز مشكلات در ارسال كمك و مهمات و تخليه مجروحين و شهدا در مواضع خودي، تلاشهاي دشمن و بمبارانهاي شيميايي هواپيماهاي عراقي بينتيجه ماند. و در مجموع، با سه شبانه روز درگيري و نبرد سخت با طبيعت خشن و مشكلاتي ناشي از پشتيباني هوانيروز و نيروهاي دشمن، اهداف مورد نظر محفوظ ماند. در عمليات بيتالمقدس3 ، منطقهاي به وسعت40 كيلومتر مربع از خاك عراق آزاد و يك فروند هواپيما، تيپ604 پياده از سپاه يكم دشمن و شماري سلاح سنگين و نيمه سنگين منهدم و بيش از1180 نفر از نيروهاي دشمن كشته و زخمي و اسير شدند
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: بيت المقدس3
زمان اجرا: 24/12/1366
مدت اجرا3 :روز تلفات دشمن (كشته، زخمي و اسير):1180
رمز عمليات: يا موسي بن جعفر (ع)
مكان اجرا: شمال استان سليمانيه كردستان عراق - عمق خط شمالي جبهه دشمن
ارگانهاي عملكننده: نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: گسترش وضعيت خطوط خودي در شمال شرقي سليمانيه عراق و تصرف دو ارتفاع الاغلو و گوجار
تصرف بلنديهاي شاخ شميران و شاخ سومر
عمليات «والفجر10» علاوه بر آزادسازي «حلبچه» و تصرف چند ارتفاع مهم در منطقه، سبب نزديكي رزمندگان ايراني به تأسيسات سد «دربنديخان» گرديد.
همين امر باعث شد كه طراحان جنگ به عملياتي ديگر در اين منطقه و همچنين تصرف ارتفاعات مشرف به سد بينديشند.
به همين منظور عمليات «بيتالمقدس4» در 6 فروردين ماه1367 با رمز «يا اباعبدالله(ع)» در منطقه عمومي دربنديخان آغاز شد.
موقعيت منطقه
منطقه مورد نظر براي عمليات، منطقهاي كوهستاني است كه از شمال به درياچه دربنديخان و شاخ تمورژيان، از جنوب به دشت مرتكه و ارتفاعات شاخ خشيك و بمو، از شرق به رودخانه زيمكان و كوه بيزل، از غرب به سد دربنديخان و ارتفاعات قاشتي منتهي ميگردد. مهمترين ارتفاعات و عوارض اين منطقه عبارتند از: شاخ سورمر، شاخ شميران، برددكان، درياچه دربنديخان و دشت تولبي. ارتفاعات مذكور بر اكثر جادههاي ارتباطي و عقبه خودي و دشمن در منطقه تسلط دارند.
استعداد دشمن
منطقه عملياتي كه در حوزه استحفاظي سپاه يكم قرار داشت، توسط لشكر 36 پياده، كه تيپهاي 602، 238، 106 و يك گردان تانك و يك گردان كماندويي را تحت امر خود داشت، پدافند ميشد. يگانهاي تقويت اين لشكر نيز به هنگام عمليات بيت المقدس - 4 عبارت بودند از: تيپهاي 38 و 506 پياده، 50 زرهي، 68 نيروي مخصوص و گردان مستقل 7 حراست مرزي.
اين عمليات با طراحي سپاه و هدايت قرارگاه «كربلا» كه فرماندهي پدافند منطقه فاو را نيز برعهده داشت، در تكميل عمليات حلبچه اجرا شد.
نيروهاي عمل كننده در همان ساعات نخستين حمله موفق به فتح ارتفاعات مهم منطقه، همچون «شاخ شميران» و «شاخ سومر» كه مشرف بر سد دربنديخان است، شدند.
دشمن ضمن اجراي آتش شديد توپخانه، به بمباران شيميايي منطقه پرداخت و پس از كاستن از توان يگانهاي ايراني، پاتك سنگين خود را آغاز كرد.
به اين ترتيب ادامه عمليات ميسر نشد و تنها ارتفاعات آزاد شده حفظ و تثبيت شدند.
در اين عمليات بجز آنچه يادشد ارتفاعات «پشت قلعه» و «كبيره» به همراه9 قله ديگر و روستاهاي تولي، شميران، كاني كوه، سرشات سرو، سرشات خوار و چند دهكده ديگر آزاد شد.
تجهيزات منهدم شده دشمن در اين عمليات به بيش از20 دستگاه تانك و نفربر،50 دستگاه خودروي سبك و سنگين و تعدادي تجهيزات جنگي رسيد و2 تيپ،2 گردان تانك و يك گردان توپخانه دشمن از ميان برداشته شد.
تعداد كشته و زخميهاي دشمن از مرز1500 نفر گذشت و تعداد اسرا به400 نفر رسيد.
غنايم به دست آمده در عمليات بيتالمقدس4 شامل15 دستگاه تانك و نفربر و تعداد زيادي تجهيزات سبك و نيمه سنگين ميشد.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: بيت المقدس4
زمان اجرا: 6/1/1366
تلفات دشمن: 1900 (كشته، زخمي و اسير)
رمز عمليات: يا ابا عبدالله (ع)
مكان اجرا: منطقه عمومي در بنديخان عراق - محور شمالي جنگ
ارگانهاي عملكننده: نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: فتح ارتفاعات مشرف بر سد در بنديخان عراق و تكميل عمليات والفجر
عملیات نصر 9 در اول آذر ماه سال 66 با رمز مبارک یا مولای متقیان در منطقه عملیاتی حاج عمران توسط رزمندگان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با هدف آزادسازی دامنه جنوبی ارتفاعات معروف به تپه شهدا به اجرا درآمد.
در این عملیات ارتفاعات دوهزاروهشتاد ، دوهزار وشصت، هزار و نهصد وهشتاد وپنج و هزار ونهصد و هشتاد درمنطقه عمومی حاج عمران آزاد شد. همچنین انهدام دهها دستگاه انواع خودرو نظامی وچندین انبار مهمات و کشته و زخمی شدن بیش از چهارهزارعراقی از دیگر خساراتی بود که به نیروهای عراقی وارد شد.
در این عملیات دشمن به دلیل کوهستانی بودن منطقه نتوانست از امکانات زرهی خود استفاده کند و ناچار شد با به جای گذاشتن بیش از چهار هزار کشته و زخمی و یکصد اسیر، عقب نشینی کند. پس از این عملیات، موقعیت رزمندگان با دفع پاتکهای دشمن تثبیت شد و با حضور بر ارتفاعات منطقه، بر قسمت وسیعی از خاک عراق مسلط شد. در ادامه این عملیات، با سرکوب تحرکات بعدی دشمن و تحمیل ضربات مجدد به آنها، تعداد دیگری از نیروهای دشمن به اسارت درآمدند و قدرت پاتک از دشمن سلب شد. بدین ترتیب، تپه شهدا نیز از وجود دشمن بعث پاکسازی شد.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات : نصر 9 - تهاجمی
زمان اجرا : 1/9/1366
رمز عملیات : يا مولای متقیان (ع)
مكان اجرا : منطقه عمومی حاج عمران – پیرانشهر در محور شمالی جنگ
تلفات دشمن (کشته ، اسیر و زخمی) : 4600
ارگان هاي عمل كننده : نیروهای ارتش جمهوری اسلامی
اهداف عمليات : آزادسازی دامنه جنوبی گرده کوه و انهدام توان رزمی دشمن
شهادت سيد حسين علم الهدي
عمليات نامنظم و در نوع خود گسترده نصر با هدف آزاد سازي جفير ، پادگان حميد و در نهايت خرمشهر و شرق بصره طرح ريزي شد . بنا بر اين بود تا با دستيابي به اهداف مورد نظر ، نيروهاي دشمن تا حومه شهره بصره تعقيب شوند. اين طرح فراگير و بزرگ در روز 15 دي ماه 59 ، با استعداد سه تيپ زرهي از لشگر 6 و لشگر 92 زرهي اهواز و و دوگردان پياده از نيروهاي سپاه پاسداران ، همچنين شماري از افرا ستاد جنگ هاي نا منظم به اجرا در آمد .
رزمندگان اسلام از دو محور جاده حميديه – سوسنگرد و هويزه وارد عمل شدند . در آغاز كار با موفقيت چشمگيري پيش رفت و شمار فراواني از افسران و سربازان عراقي به اسارت در امدند ، اما به دليل عدم برنامه ريزي براي حقظ و تثبيت دستاورد هاي عمليات و ضعف طراحي ، رزمندگان مجبور به عقب نشيني شدند . طي اين روند نزديك به يكصد و چهل تن از پاسداران و دانشجويان پيرو خط امام يه فرماندهي شهيد سيد حسن علم الهدي ( فرمانده سپاه هويزه ) در حلقه محاصره دشمن قرار گرفته و دليرانه به شهادت رسيدند . اين عمليات دومين تجربه نا موفق ارتش ج . ا در حملات گسترده بود كه به مدت 3 روز به طول انجاميد .
در اين حمله عليرغم شكست حلقه محاصره شهر سوسنگرد ، هويزه در 27 در ماه 59 به اشغال نيروهاي دشمن در آمد و با خاك يكسان شد . پس از پايان عمليات نصر ، معروف به نبرد هويزه ، تعداد 1800 تن از نيروهاي دشمن كشته ، اسير و زخمي شدند . همچنين 55 دستگاه تانك ، 3 فروند هليكوپتر و 50 دستگاه خودروي دشمن منهدم شد .
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات : نصر ( هويزه )
زمان اجرا : 15/10/1359
مدت اجرا : 3 روز
مكان اجرا : جاده حميديه - سوسنگرد و هويزه
تلفات دشمن ( كشته ، اسير ، زخمي ) : 1800 نفر
ارگان هاي عمل كننده : زرهي ارتش ج . ا ، نيروي زميني سپاه ، ستاد جنگ هاي نا منظم به فرماندهي شهيد دكتر مصطفي چمران
اهداف عمليات : آزاد سازي جفير ، پائگان حميد و در نهايت خرمشهر
درسي سنگين براي آينده جنگ
در نخستين روزهاي هجوم سراسري ارتش عراق به خطوط مرزي ايران ، عمليات پل نادري صورت گرفت . طي اين حمله محدود كه در روز 23 مهرماه سال 59 به منظور رويارويي و عقب راندن دشمن تا پشت خط مرزي آغاز شد ، سه تيپ پياده و يك گروهان زرهي از ارتش از غرب شهرهاي دزفول و انديمشك ، در محور جنوبي جنگ وارد عمل شدند ولي عليرغم پيش بيني فرماندهان نيروي زميني ارتش ، اين يورش پيروزي قابل توجهي به بارنياورد .
در عمليات پل نادري پيش بيني شده بود با بيرون راندن دشمن از غرب رودخانه كرخه ، حفاظت از مرز بين المللي تامين گردد . همچنين در نظر بود با پيشروي به سوي منطقه حلفاييه و چزابه عقبه نيروهاي عراقي در اين مناطق و شهرهاي بستان و سوسنگرد بسته شود كه در نتيجه اين محاصره احتمالي ، مناطق مذكور نيز از اشغال دشمن خارج شود . اما ضعف در برآورد و طراحي عمليات سبب ناكامي نيروهاي خودي شد .
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات : پل نادري
زمان اجرا : 23/7/1359
مكان اجرا : محور جنوبي جنگ در غرب شهرهاي دزفول و انديمشك
ارگان هاي عمل كننده : نيروي زميني ارتش ج . ا
اهداف عمليات : بيرون راندن دشمن از غرب رودخانه كرخه و تامين مرز بين المللي
دومين عمليات غير كلاسيك محدود
در اين عمليات كه در محور كرخه – دزفول و با حضور نيروهاي سپاه و كمك ارتش صورت گرفت ، در دو محور تپه چشمه ، سه كيلومتر پيشروي گرديد ، اما در محور پل نادري مواضع تصرف شده نيروهاي خودي ، با پاتك دشمن ذوباره اشغال شد . اين عمليات غيركلاسيك و محدود در نيمه فروردين ماه 60 اجرا شد و طي آن رزمندگان خودي با اهداي 20 شهيد ، 15 دستگاه تانك و نفربر دشمن را منهدم و 161 تن از نيروهاي عراقي كشته ، زخمي و اسير شدند .
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات : عمليات در محور كرخه – دزفول
زمان اجرا : 15/1/1360
مكان اجرا : غرب دزفول – محور جنوبي جنگ
تلفات دشمن : 161 كشته ، زخمي و اسير
ارگان هاي عمل كننده : سپاه پاسداران و نيروي زميني ارتش
اهداف عمليات : پيشروي در مناطق تحت اشغال دشمن
پايان عمليات گسترده تا زمان عزل بني صدر
دو ماه پيش از عمليات توكل در منطقه عمومي آبادان ، عمليات ديگري در همين منطقه به شكست انجاميده بود . فرماندهان ستاد اروند بر آن شدند تا براي شكست محاصره چهار ماهه آبادان و باز پس گيري منطقه شرق رود كارون و پس راندن دشمن تا مرز بين المللي شلمچه و رود خين عمليات توكل را طرح ريزي كنند و با بهره گبري از يگانهاي پياده و زرهي ارتش از سه محور جاده ماهشهر- آبادان ، آبادان – خرمشهر و غرب كارون ، آن را به اجرا درآورند .
سرانجام در 20 دي ماه 1359 عمليات توكل توسط يگان هايي از ارتش ، شماري از نيروهاي سپاه و ستاد جنگ هاي نا منظم آغاز شد . قواي زرهي از ذو محور و نيروهاي پياده از محور سوم وارد عمل شدند . در سه راهي آبادان و كوي ذوالفقاريه كه نيروهاي پياده تك كرده بودند ، خط نيروهاي عراقي در هم شكست و شماري از آن ها اسير شدند . اما به سبب عدم پيشروي در دو محور ديگر ، اين نيروها نتوانستند موقعيت خود را تثبيت كنند و به ناچار دست به عقب نشيني زدند . به اين ترتيب عمليات توكل ، كه در مرحله نخست موفقيت چنداني در پي نداشت ، در مراحل بعدي نيز با توقف حمله رو به رو گرديد و ناكامي مرحله نخست سبب شد تا انجام اين گونه عمليات هاي گسترده تا زمان عزل بني صدر از مقام فرماندهي كل قواي مسلح منتفي شود .
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات : توكل
زمان اجرا : 20 / 10 / 1359
مكان اجرا : جاده ماهشهر – آبادان و غرب رود كارون
ارگان هاي عمل كننده : نيروي زميني ارتش ، سپاه پاسداران ، ستاد جنگ هاي نا منظم
اهداف عمليات : شكست محاصره چهار ماهه شهر آبادان و باز پس گيري ساحل شرقي رود كارون
نام عملیات : نصر 7 زمان اجرا :14/5/1366
تلفات دشمن ( کشته ، مجروح ، اسیر ) : 1285
رمز عملیات : یا فاطمه زهرا (س)
مکان اجرا : منطقه عمومی استان سلیمانیه کردستان عراق – محور شمالی جنگ
ارگانهای عمل کننده : رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
اهداف عملیات : انسداد معبر ضد انقلاب در غرب کشور و تصرف ارتفاع مهم دوپازا
تابستان سال 1366 با درگيري محدود ايران و آمريكا در خليج فارس همراه بود. از طرفي زمان انجام عمليات در غرب كشور فرماندهان را بر آن داشت كه حركتي را به سوي غرب آغاز كنند. طي اين مدت عمليات هاي نصر 4، 5 و 7 در جبهه شمالي به اجرا درآمد كه با آزادسازي بلنديهاي مهي از خاك عراق همراه بود.
عمليات نصر 7 در تاريخ 14 مرداد 1366 با رمز ‹‹يا فاطمه الزهرا (س)›› در منطقه عمومي ‹‹سليمانيه›› عراق به اجرا درآمد.
اين عمليات كه به تصرف ارتفاع مهم ‹‹دوپازا›› و انسداد معبر ضد انقلاب درغرب كشور همراه بود. شامل منطقه اي به وسعت 30 كيلومتر مربع مي شد. تهاجم وسيع نيروهاي خودي سبب گرديد كه علي رغم هوشيري نسبي دشمن كليه اهداف عمليات در مرحله نخست به دست آيد.
مرحله دوم آن نيز پس از اجراي آتش توپخانه روي مواضع دشمن از دو محور آغاز شد. نيروهاي ايراني پس از سه ساعت درگيري اولين قله از بلندي هاي ‹‹بلفت›› را به تصرف درآورده و جاده آسفالت سردشت- قلعه ديزه و پاسگاه مرزي بلفت را در دست خود گرفتند.
در اين عمليات 4 فروند چرخبال، ده ها قبضه خمپاره انداز، 10 دستگاه تانك و نفربر. 50 دستگاه خودرو و مقداري زيادي سلاح سبك و نيمه سنگين دشمن منهدم شد. 1 تيپ و 7 گردان عراق از بين رفت و كشته و زخمي ها و اسراي عراق به 1285 نفر رسيد.
نام عملیات : قدس 5 زمان اجرا : 15/5/1364
تلفات دشمن ( کشته ، مجروح ، اسیر) : 150
رمز عملیات : یا علی ابن ابی طالب (ع)
مکان اجرا : هور الهویزه- منطه عملیاتی جنوب
ارگانهای عمل کننده : مجاهدان مبارز عراقی ، رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
اهداف عملیات : تکمیل پیروزیهای عملیات قدس 1 و 2 و محدود شدن خط پدافندی و تقلیل پاسگاههایی که بر روی آب قرار داشت
عمليات ‹‹ قدس 5 ›› براي تكميل پيروزي هاي عمليات قدس 1 و 2 در نظر گرفته شده و هدف از انجام آن تصرف پاسگاه ‹‹ اليج ›› واقع در ‹‹ هورالهويزه ›› و نزديك شدن به ‹‹ البيضه ›› بود با توجه به حساسيت پاسگاه ‹‹ اليج ›› كه در سمت چپ پاسگاه ‹‹ بلاله ›› و نزديك البيضه قرار داشت تامين بيشتر جاده ‹‹ خندق ›› و جناح راست خط پدافندي مد نظر فرماندهان سپاه پاسداران بود زيرا احتمال مي رفت دشمن با اتكا به خشكي هاي موجود در اين محور با نزديك شدن به مواضع خودي آن را مورد تهديد قرار دهد بنابراين محدودتر شدن خط پدافندي خودي و تقليل پاسگاه هايي كه بر روي آب قرار داشت از جمله اهداف اين عمليات بود كه رزمندگان ايراني تقريبا به نيمي از اين اهداف دست پيدا كردند .
اين عمليات با رمز ‹‹ يا علي بن ابيطالب (ع) ادركني ›› ساعت 23 روز 15 مرداد ماه 1364 درغرب هور الهويزه آغاز شد طي دو روز نبرد سي كيلومتر مربع از هور آزاد شد .
همچنين 150 تن از نيروهاي دشمن كشته شده يا به اسارت درآمدند علاوه بر آن غنايمي از جمله چند قبضه خمپاره انداز سلاح ضد هوايي تك لول و مانند آن از دشمن به دست آمد و گردان 3 از تيپ 701 كماندويي عراق منهدم شد.
نام عملیات : فتح 9 نا منظم زمان اجرا : 18/5/1366
مدت اجرا : 5 روز
تلفات دشمن ( کشته ، مجروح ، زخمی) : 440
رمز عملیات : یا رسول الله مکان اجرا : منطقه عمومی خرمال کردستان عرق
ارگانهای عمل کننده : قرار گاه برون مرزی رمضان از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و معارضان کرد عراق
اهداف عملیات : انهدام ارگانهای دشمن در عمق خاک کردستان عراق
هدف طرح مانور عمليات ‹‹فتح 9›› انهدام يگان هاي دشمن در عمق خاك كردستان عراق بود . اين طرح با هدايت و برنامه ريزي قرارگاه عملياتي و برون مرزي ‹‹ رمضان ›› از نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و همکاري معارضان كرد عراقي طي پنج روز در منطقه شهر ‹‹ خرمال ›› عراق به انجام رسيد. عمليات فتح 9 در شامگاه 18 مرداد ماه 1366 و با رمز ‹‹ يا رسول الله (ص) ›› آغاز شد و طي آن مناطق و تاسيساتي بدين شرح آزاد گرديدند :
- روستاهاي ‹‹ احمد آوار ›› ، ‹‹ زلم ›› ، ‹‹ بلانيه ›› ، ‹‹ حنورنوازان ›› ، ‹‹ باني شر ›› ، ‹‹ ميرپور ›› و ‹‹ آموزه ››.
- بلندي هاي 1300 ، 1250 ، 1150 ، 1200 ، 1100 ، 1270 ، 1610 ، 1500 ، 1642 .
همچنين نيروهاي خود توانستند راه آسفالته سه شهر ‹‹ سيد صادق ›› ، ‹‹ حلبچه ›› ، ‹‹ خرمال ›› را زير ديد و تيررس خود قرار دهند و با انهدام 20 دستگاه خودروي نظامي يك مهمات بزرگ و شماري سلاح نيمه سنگين تعداد 440 نفر از نيروهاي دشمن را كشته و زخمي و اسير نمودند و به مواضع پدافندي خود باز گشتند.
نام عملیات : ظفر 1 زمان اجرا : 7/3/1364
مدت اجرا : 1 رروز مکان اجرا : جزیره مینو
ارگانهای عمل کننده : تکاوران ارتش جمهوری اسلامی ایران
اهداف عملیات : انهدام بخشی از نیروهای دشمت در منطقه اروند رود
ساعت 20 و 15 دقيقه روز 7 خرداد ماه 1364 رزمندگان نيروي زمين ارتش جمهوري اسلامي مستقر در جبهه جنوبي با گذشتن از عرض رودخانه ‹‹اروند رود›› و يورش به مواضع اشغالي دشمن در جزيره ‹‹مينو›› ضمن انهدام بخشي از نيروهاي دشمن شماري از سنگرهاي انفرادي و اجتماعي نيروهاي عراق را از ميان برده و به مواضع پيشين خود بازگشتند.
نام عملیات : ثارالله محدود زمان اجرا : 15/5/1361
تلفات دشمن (کشته ، مجروح ، اسیر ) : 290
مکان اجرا : ارتفاعات مهم مشرف به قصر شیرین جبهه میانی
ارگانهای عمل کننده : ارگانهایی از ارتش و سپاه مجهوری اسلامی ایران
اهداف عملیات : آزادسازی ارتفاعات مهم منطقه ، تامین جاده قصر شیرین ، سر پل ذهاب
تهدید جاده تدارکاتی دشمن در محور پیروز خان بهتنگه بشیرخان عراق
نام عملیات : مولای متقیان – جنگ چزابه
مدت اجرا : دو هفته
زمان اجرا : 01/12/1360
تلفات دشمن : 2000
مکان اجرا : منطقه عملیاتی شوش دانیال – محور جنوبی جنگ
ارگانهای عمل کننده : سپاه پاسداران
اهداف عملیات : دفع پاتک سنگین دشمن در منطقه چزابه و توقف حمله و پیشروی آنها
عمليات مولاي متقيان (ع) : رويارويي با حمله دشمن به چزابه
دشمن در جمع بندي اطلاعات حاصله خود - بويژه توسط ما هوارههاي آمريكايي - به اين نتيجه رسيده بود كه ايران بزودي در منطقه « شوش » عمليات بزرگي انجام خواهد داد . از اين رو استحكامات و تمركز شديد نيرو را در شوش ايجاد كرد و ميادين مين را وسعت داد .
همچنين 10 تيپ مستقل به همراه چند تيپ « جيش الشعبي » به دو لشگر تقويت شدهاش در منطقه افزوده و براي پيش دستي در تاريخ 17 بهمن ماه 1360، حمله خود را با شديدترين آتش توپخانه و بمبارانهاي مهمات و تجهيزات خود را صرف نبرد در چزابه كرد ، اما با مقاومت سرسختانه نيروهاي ايراني رو به رو شد .
در مقابل نيروهاي خودي با انجام عمليات « مولاي متقيان (ع) » معروف به جنگ چزابه در يكم اسفند ماه 1360 تلاشهاي بيرويه دشمن را عقيم گذاشتند . اين عمليات دو هفته به طول انجاميد و خسارات قابل توجهي به يگانهاي تقويت شده ارتش صدام وارد آمد .
تنها ثمر حمله عراق به چزابه اين بود كه عمليات سراسري و گسترده « فتح المبين » يك ماه و نيم به تعويق بيفتد .
ارتش عراق در عمليات شكست حصر آبادان اعلام كرده بود كه 80 تن و در عمليات « طريق القدس » 34 نفر كشته داده است ، ولي در نبرد چزابه شمار تلفات انساني خود را به 200 نفر اعلام نمود ،كه اين تفاوت آمار ، شمار تلفات فراوان عراق در چزابه را ميرساند ، علي رغم اين ادعا ، دشمن دست كم 2000 كشته در اين منطقه به جاي گذاشت .
نام عملیات : ام الحسنین (ع)
زمان اجرا : 24/12/1360
تلفات دشمن : 850
مکان اجرا : کرخه کور (نور)
ارگانهای عمل کننده : سپاه پاسداران اتقلاب اسلامی
اهداف : انجام عملیات انحرافی برای اجرای طرح عملیات فتح المبین و تجزیه قدرت فرماندهی دشمن
عمليات ام الحسنين (س) ، يك عمليات انحرافي موفق
براي اين كه عراق باز نتواند با تمركز نيرو و با خيال آسوده از جبهههايي چون « چزابه » حركاتي غر قابل پيش بيني انجام دهد و براي تجزيه قدرت فرماندهي و تصميمگيري دشمن ، از سوي فرماندهان خودي تصميم به اجراي يك عمليات انحرافي در جبهه هاي مختلف - بجز منطقه عملياتي فتح المبين - گرفته شد .
چند طرح مورد نظر بود ، امر به دلايلي تنها طرح «ام الحسنين (س) » به اجرا گذاشته شد . اين عمليات در سه مرحله طي روزهاي 24، 25 و 26 اسفند ماه 1360 در محور حميديه - كرخه كور ( نور) انجام شد و طي آن نيروهايي از ايران با شيوههاي چريكي كه تا آن زمان به كار گرفته نشده بودند در جنوب كرخه ضرباتي به دشمن وارد آوردند .
لطمات و آسيبهاي ايران در اين عمليات بسيار ناچيز بود ، اما دشمن بيش از 850 تن كشته ، زخمي و اسير داد و 15 دستگاه تانك و نفربر و 7 قبضه خمپاره انداز آنها منهدم شد .
نام عملیات : عملیات در محور شحیطه
زمان اجرا : 11/06/1360
تلفات دشمن :1260
ارگانهای عمل کننده : نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی و رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
عمليات در محور شحيطيه- الله اكبر
نيروهاي تحت فرمان سپاه پاسداران انقلاب اسالمي و رزمندگان نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي دريازدهم شهريور 1360 يك حمله كلاسيك و محدود را جهت ضربه زدن به نيروهاي دشمن مستقر در غرب بلندي هاي ‹‹الله اكبر›› انجام دادند.
طي اين عمليات بيش از 1800 تن از نيروهاي دشمن كشته زخمي و اسير و 30 دستگاه تانك و نفربر زرهي آنها منهدم شد.
علاوه بر اين نيروهاي حمله ور توانستند تپه سبز در شمال غربي شحيطيه و 2 روستا در كنار رودخانه كرخه را كه در وسعت 5/1 كيلومتر در اشغال دشمن بود آزاد سازند.
نام عملیات : امام مهدی (عج)
مدت اجرا : 2 روز
زمان اجرا : 26/12/1359
تلفات دشمن :168
ارگانهای عمل کننده : سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
اهداف عملیات : عقب راندن دشمن از شهر و منطقه سوسنگرد
عمليات امام مهدي (عج) : آغاز عملياتهاي غير كلاسيك محدود
پس از آنكه فرماندهان ايراني دريافتند كه با جنگهاي كلاسيك و شيوههاي شناخته شده نميتوان كاري را از پيش برد ، طرح عملياتهاي چريكي و غير كلاسيك را به اجرا گذاشتند .
نخستين گام در اين راستا ،در 26 اسفند ماه 1359 و پس از دو ماه از آخرين تهاجم ناموفق ايران به قواي عراق برداشته شد .
براساس طرحي به نام «امام مهدي (عج) » كه توسط شهيد حسن باقري طراحي شده بود مقرر شد تا برادران سپاه با استعداد 200 حملهور و با سلاحهاي معمولي و آر – پي - جي ،از چهار محور به نيروهاي عراقي در غرب سوسنگرد حمله كنند.
حمله در ساعت 7 و30 دقيقه صبح آغاز شد . دشمن غافلگير شده و عمليات با سرعت غير قابل تصوري پيش مي رفت .
با انهدام يك گردان تانك و يك گردان مكانيزه دشمن ، نيروهاي خودي به پيروزي رسيدند . اما به علت عدم تجربه كافي نيروها در اين گونه عملياتها و فقدان نيروي جايگزين براي تثبيت مواضع آزاد شده ، پس از گذشت يكي دو روز ، عراقيها به مواضع پيشين خود بازگشتند .
با اين وجود ، پس از گذشت 6 ماه از جنگ و هجوم همه جانبه ارتش عراق به خاك ايران ، نخستين پيروزي روحيه بخش براي رزمندگان ايراني به دست آمد . در جريان اين عمليات محدود تعدادي 168 تن كشته و زخمي و اسير شدند . همچنين 13 تن از نيروهاي عمل كننده سپاه پاسداران به شهادت رسيدند. و اين چنين سرآغاز عملياتهاي (محدود ) غير كلاسيك جنگ ، با موفقيت به اتمام رسيد
.« اسحق عزيزي » طراح اين عمليات كه فرمانده گردان بود و بعدها به شهادت رسيد ، توانست در حالي كه عراقيها در مجاورت ديوارهاي شهر سوسنگرد ، حضور داشتند - با كندن چندين كانال ،رزمندگان را از زير خانههاي شهر عبور داده و به نقاط مشخصي ، در كنار اردوي دشمن برساند . در عمليات «تپههاي الله اكبر» كه دو ماه پس از عمليات امام مهدي (عج ) انجام شد، همين طرح با پيروزي اجرا گرديد .
حماسه بزرگ جبهه شمالی
دشت وسیع و دره شیلر میان شهر مرزی بانه و مریوان با فرورفتگی خاصی که از خاک عراق به داخل ایران دارد ، در گذشته و در تاریخ جنگ تحمیلی منطقه مهمی به شمار می رفت . بلندی های سورن ، سورکوه و کانی مانگا در دهانه این دشت قرار دارند .
چگونگی انجام عملیات :
عملیات والفجر 4 در سه مرحله و با هدف وصل این بلندی ها به یکدیگر در خط خودی ، از روز 27 مهرماه 1362 به مدت 33 روز در منطقه جبهه شمالی سلیمانیه و پنجوین انجام شد . حمله ساعت 24 و با رمز یا الله ... با الله ... یا الله در منطقه ای به وسعت صدها کیلومتر مربع آغاز شد . نیروها در دو محور بانه و بلندی های لری ، گرمک ، کنگرک و در محور مریوان و بلندی های پنجوین به نام زله ، مارو و خلوزه به پیشروی پرداختند .
در مرحله دوم پس از گذشت دو روز از مرحله نخست ، بلندی های سورن و کانی مانگا و چندین نقطه دیگر آزاد شد ، اما بر اثر پاتک های دشمن روی قله های کانی مانگا ، برخی از مناطق دست به دست شد و نهایتا در اشغال دشمن باقی ماند .
مرحله سوم عملیات روز 2 آبان ماه 1362 به اجرا درآمد . سپاه پاسداران تنها با 25 گردان وارد عمل شد و در مجموع 1000 کیلومتر مربه شامل 300 کیلومتر مربع از اراضی ایران و 700 کیلومتر مربع از اراضی عراق آزاد شد و معابر نفوذی گروهک های نفوذی ضد انقلاب به داخل ایران در دره شیلر مسدود گردید .
این عملیات را 8 تیپ و دو گردان از سپاه و 1 لشکر پیاده از ارتش به انجام رساندند . فرآیند این عملیات ، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر ، شهر و پادگان پنجوین و گرمک عراق و تسلط بر 13 شهر و روستای عراق ، همراه با 19000 تن کشته و زخمی و اسیر و نابودی ده ها گردان و گروهان کماندویی و مخصوص دشمن بود . دستاورد دیگر این عملیات خارج ساختن شهر مریوان از زیر دید و تیر دشمن و فراهم سازی مقدمات عملیات بعدی در استان سلیمانیه عراق بود .
تلفات دشمن :
با انجام این عملیات 200 تن از رزمندگان اسلام از اسارت افراد ضد انقلاب بیرون آمدند . ارتش عراق در طول این عملیات 10 فروند هواپیما ، یک فروند هلیکوپتر ، بیش از 90 دستگاه تانک و نفربر زرهی ، 200 دستگاه خودرو و انبوهی از سلاح و مهمات خود را از دست داد و 5 دستگاه تانک و نفربر ، 10 دستگاه لودر و بولدوزر ، 200 دستگاه خودرو سبک و سنگین ، 20 قبضه سلاح ضد هوایی سام 7 ، مقداری وسایل مخابراتی ، مهمات و سلاح های سبک و سنگین از دشمن به غنیمت نیروهای ایرانی در آمد.
در این عملیات سردار علی رضاییان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه سدالشهدا در منطقه به شهادت رسید .
خلاصه گزارش عملیات :
نام عملیات : والفجر 4
زمان اجرا : 27/7/1362
مدت اجرا : 33 روز
مکان اجرا : منطقه شمالی شهر پنجوین عراق در جبهه شمالی جنگ
رمز عملیات : یا الله ... یا الله ... یا الله
تلفات دشمن : 19000 نفر کشته ، زخمی و اسیر
ارگان های عمل کننده : سپاه و ارتش
اهداف عملیات : آزاد سازی بخشی از میهن اسلامی و ارتفاعات مهم منطقه ، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر ، مسدود ساختن راه ورود گروهک های ضد انقلاب که از طریق دشت شیلر انجام می شد ، تصرف پادگان پنجوین و گرمک عراق و خارج ساختن مریوان از زیر دید و تیر دشمن
انهدام مركز توليد برق سد دوكان عراق:
عمليات «فتح2» در روز4 آبان ماه1365 در شمال محور جنگ به منظور انهدام تأسيسات صنعتي عراق واقع در شهر «دوكان» كردستان عراق صورت گرفت. سد دوكان كه در نزديكي شهر «سردشت» ايران است، بر بلنديهاي شمال شرقي كردستان عراق و تحت سيطره «اتحاديه ميهني كردستان عراق» قرار داشت.
نيروهاي قرارگاه «رمضان» سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با همكاري و تمهيدات و اطلاعات معارضان كرد عراقي و اجراي آتش سنگين، توانستند مركز تاسيساتي برق350 مگاواتي سد دوكان را با كمترين لطمات نيروهاي خودي منهدم سازند.
يك سال و نيم پس از اين عمليات و در ماههاي آخر جنگ نيز نيروهاي ايران توانستند در عمليات بيتالمقدس6 مواضع پدافندي خود را تا حد اشراف و تسلط برسد و درياچه پشت آن پيش ببرند.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: فتح2 (نامنظم)
زمان اجرا: 4/8/1365
مكان اجرا: سد دوكان كردستان عراق - محور شمالي جنگ
ارگانهاي عملكننده: قرارگاه برون مرزي رمضان از سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و معارضان كرد عراقي
اهداف عمليات: انهدام تأسيسات سد و شهر دوكان عراق
عبور از موانع نفوذ ناپذیر دشمن :
نوزدهم دی ماه سالروز عملیات پیروزمندانه کربلای پنج است پس از پایان این عملیات بود که تلاشهای بینالمللی برای پایان دادن به جنگ افزایش یافت.
سنگینی شرایط دشوار پس از عملیات كربلا - 4 ضرورت انجام عملیات دیگری را ایجاب میكرد. عملیاتی كه پیروزی آن تضمین شده باشد و ضمناً از جنبه نظامی و سیاسی بسیار ارزشمند باشد تا آثار نامطلوب كربلا-4 را جبران نماید.
ارزشمندترین منطقه موجود، شلمچه بود كه دشمن در آن مستحكمترین مواضع و موانع را داشت؛ بطوری كه عبور از آنها غیرممكن مینمود و با توجه به اصول نظامی شناخته شده و محاسبات كمی، ضریب موفقیت بسیار ناچیز بود و بالطبع تضمین پیروزی از سوی فرماندهان عملیات را غیرممكن میساخت؛ لیكن ضرورت غیرقابل انكار ادامه جنگ در آن موقعیت و لزوم تسریع در تصمیمگیری پس از عملیات كربلا4 سبب گردید كه صرفاً برای انجام تكلیف و با امید به نصرت الهی، تمامی نیروهای خودی اعم از رزمنده و فرمانده برای عملیات بزرگ كربلا-5 آماده شوند.
اهداف عملیات
منطقه شلمچه به لحاظ اهمیت سیاسی و نظامی آن، به عنوان یكی از معابر وصولی شهر بصره، همواره در زمره اهداف قوای نظامی جمهوری اسلامی ایران قرار داشت. در صورت تسلط بر این منطقه، جمهوری اسلامی میتوانست برتری خود در جنگ را به اثبات برساند.
موقعیت منطقه
منطقه عملیاتی شلمچه كه در جنوب شرقی شهر مهم بصره قرار گرفته و تقریباً نزدیكترین محور وصولی به این شهر به شمار میآید، به مناطق و محورهای زیر محدود میباشد:
از شمال، به آبگرفتگی جنوب زید
از شرق، به دژ مرزی ایران و عراق
از جنوب، به رودخانه اروند و اروند صغیر
از غرب، به كانال زوجی و شهرهای تنومه و الحارثه.
این منطقه از تعداد زیادی نهر، كانال، خاكریز، جاده و ... تشكیل شده است كه همه آنها در بخش شمالی اروند قرار دارند. همچنین، آبگرفتگيهای متعددی در این منطقه وجود دارند كه از سوی ارتش عراق به عنوان موانعی در مقابل هرگونه نفوذ قوای جمهوری اسلامی ایجاد شدهاند.
استعداد دشمن
منطقه عملیاتی در حوزه پدافندی سپاه سوم عراق بود و سه لشكر 11 پیاده، 5 مكانیزه و 3 زرهی در این منطقه مستقر بودند.
با شروع عملیات، تعداد دیگری از لشكرهای عراق به تدریج در منطقه عملیاتی حضور یافتند. این لشكرها عبارت بودند از:
الف- پیاده:
لشكرهای 2، 4، 7، 8، 22، 32، 14، 15، 25، 18، 30، 29، 27، 28، 33، 20 و 35
ب- زرهی:
لشكرهای 6، 10 و 12
ج- مكانیزه:
لشكر 1
د- گارد ریاست جمهوری:
لشكرهای 1، 2، 3 و 6
در ذیل، تمامی یگانهایی كه به منطقه كربلا - 5 اعزام شدند، بر حسب تیپ آورده شده است:
الف- پیاده:
تیپهای 36، 4، 5، 29، 18، 19، 38، 39، 23، 22، 28، 45، 47، 48، 14، 44، 71، 72، 74، 75، 76، 78، 79، 81، 82، 83، 84، 88، 90، 91، 93، 94، 95، 96، 101، 102، 103، 105، 106، 107، 109، 111، 112، 113، 114، 116، 117، 118، 119، 120، 238، 412، 413، 417، 418، 421، 422، 423، 426، 428، 429، 430، 431، 435، 436، 437، 438، 439، 442، 443، 501، 502، 506، 603، 604، 605، 701، 702، 703، 704، 707، 801 و 805
ب- زرهی:
تیپهای 34، 6، 12، 26، 30، 16، 17، 42، 37، 50 و گردان تانك لشكر 11 پیاده
ج- مكانیزه:
تیپهای 27، 8، 20، 15، 25، 24، 46
د- گارد ریاست جمهوری:
تیپهای 4، 5، 6، 7، 8، 16، 17 پیاده، 2 و 10 زرهی، 1 مكانیزه، 3 نیروی مخصوص و 11 كماندو
هـ- نیروی مخصوص:
تیپهای 65، 66 و 68
و- كماندو:
تیپهای 1، 2 و 3 ستاد كل، هفت تیپ كماندویی از سپاههای هفت گانه و پنج گردان مستقل كماندو.
ز- توپخانه:
46 گردان
سازمان رزم خودی
براساس موجودی 200 گردان نیرو، سازمان رزم به شكل زیر طراحی شد:
قرارگاه خاتمالانبیاء(ص)
قرارگاه كربلا
لشكر 25 كربلا
لشكر 41 ثارالله(ع)
لشكر 19 فجر
لشكر 10 سیدالشهدا(ع)
لشكر 31 عاشورا
تیپ مستقل 33 المهدی(عج)
تیپ مستقل 18 الغدیر
تیپ مستقل 48 فتح
قرارگاه نجف
لشكر 17 علیبنابیطالب(ع)
لشكر 5 نصر
لشكر 105 قدس
لشكر 155 ویژه شهدا
لشكر 21 امام رضا(ع)
تیپ مستقل 57 حضرت ابوالفضل(ع)
تیپ مستقل 29 نبیاكرم(ص)
تیپ مستقل 12 قائم(عج)
قرارگاه قدس
لشكر 27 محمد رسولالله(ص)
لشكر 7 ولیعصر(عج)
لشكر 8 نجف اشرف
لشكر 14 امام حسین(ع)
لشكر 32 انصارالحسین(ع)
تیپ مستقل 44 قمر بنیهاشم(ع)
همچنین، گردان مستقل 38 زرهی ذوالفقار، تیپ 20 زرهی رمضان و تیپ توپخانه 15 خرداد تحت امر قرارگاه خاتمالانبیاء(ص) بودند. در مجموع، 24 گردان توپخانه آماده آتش وجود داشت.
در جریان عملیات نیز قرارگاه عملیاتی نوح و تیپهای مستقل 110 خاتمالانبیاء(ص) و 22 بدر به سازمان رزم عملیات ملحق شدند.
طرح عملیات
در همان بحثهای اولیه طراحی مانور عملیات، چنین تدبیر شد كه یك محور هجوم در شمال منطقه پنج ضلعی و یك محور نیز در جناح راست آن، با عبور از كانال پرورش ماهی، قرار داده شود. در چنین صورتی، دشمن كه استحكامات منطقه را اغلب در جهت پدافند از شرق احداث كرده بود، با هجوم قوای جمهوری اسلامی از شمال به جنوب مواجه میشد.
به دلیل محدودیت زمین و وابستگی منطقه پنج ضلعی با جناح راست منطقه عملیات، مقرر شد قرارگاه كربلا ماموریت شكستن خط و گرفتن جای پای اولیه را به عهده داشته باشد و دو قرارگاه قدس و نجف با عبور از این جای پا منطقه تصرف شده را توسعه دهند.
شرح عملیات
فرمان آغاز درگیری در ساعت 01:35 مورخ 19/10/1365 - با رمز یازهرا(س) - به یگانهای خط شكن ابلاغ شد. نیروهای قرارگاه كربلا با درهم شكستن مواضع دشمن در محورهای كانال پرورش ماهی، منطقه پنج ضلعی و شلمچه درصدد برآمدند با یكدیگر الحاق كنند. قرارگاه نجف نیز كه در شب اول عملیات تنها با یك لشكر در جزیره بوارین - به منظور فریب دشمن - وارد عمل شده بود، توانست بطور موقت و محدود در خط اول ارتش عراق در این جزیره رخنه كند.
در ادامه عملیات، نیروهای خودی ضمن درهم شكستن دو پاتك عراق به سوی شلمچه پیشروی كرده و در ساعت 10 صبح به مجاورت كانال هفت دهنه رسیدند و با تصرف دو موضع هلالی شكل اول و دوم و موقعیت خود در منطقه پنج ضلعی و شلمچه را مستحكم كردند.
عملیات در شب دوم در حالی ادامه یافت كه دشمن با آگاهی از تلاش اصلی فرماندهی عملیات، یگانهایی را كه به فاو و سایر مناطق عملیاتی برده بود، به سرعت به منطقه شلمچه منتقل میكرد. بخش اعظم تلاش دشمن به عقب راندن نیروها از غرب كانال و نیز جلوگیری از ایجاد الحاق در مثلث نوك كانال معطوف شده بود. به همین خاطر، در این شب كه قوای قرارگاههای قدس و نجف وارد عمل شده بودند، عواملی همچون آتش دشمن، نداشتن مواضع مناسب برای پدافند و ... موجب شد تا فقط به انهدام نیروی دشمن و استحكام مواضع متصرفه در روز اول و نیز برهم ریختن آرایش نیروهایی كه خود را برای پاتك آماده میكردند، بسنده شود.
با آغاز روشنایی روز دوم عملیات، پاتكهای سنگین دشمن - بیش از 20 مورد - در غرب كانال پرورش ماهی شروع شد كه در هر پاتك، رزمندگان خودی با تحمیل تلفات به یگانهای دشمن، آنها را عقب میراندند.
در شب سوم، پد بوبیان، بخشی از جاده آسفالت در جنوب كانال پرورش ماهی، پل دوم و نیز مواضع هلالی شكل نوك كانال به تصرف نیروهای قرارگاه كربلا درآمدند. نیروهای قرارگاه نجف نیز ضمن تصرف سومین موضع هلالی شكل، روی دژ مرزی پیشروی كرد. همچنین، قوای قرارگاه قدس حركت خود را در شرق نهر دوعیجی آغاز كرده و ضمن پاكسازی مواضع هلالی شكل سوم و چهارم، به جاده شلمچه دست یافتند و در نتیجه، یگانهای دو قرارگاه قدس و نجف موفق شدند اهداف مرحله اول عملیات را تامین كنند.
در ادامه، یگانهای قرارگاه قدس به منظور تصرف خط دشمن در مجاورت نهر جاسم به پیش رفتند، لیكن به دلیل مقاومت نیروهای عراقی كه تا صبح روز بعد ادامه داشت، مجبور شدند تا خطر نهر دوعیجی عقبنشینی كنند.
ساعت 9 صبح فشار هوایی و بمباران خطوط عملیاتی و عقبههای خودی همراه با بكارگیری سلاحهای شیمیایی افزایش یافت و دشمن توانست نیروهای مستقر در محور كانال ماهی را عقب براند.
در شب چهارم نیز طرح عملیات شب قبل مجدداً تكرار شد و همه یگانها - به جز یك یگان كه وارد بوارین شده بود - پس از انهدام نیرو و در نهایت با روشن شدن آسمان به خطوط پدافندی روز قبل خود بازگشتند تا برای آغاز ماموریت بعدی آماده شوند.
در ابتدای روز چهارم، پاتك دشمن به جزیره بوارین آغاز شد كه با تلاش نیروهای قرارگاه نجف این پاتك با ناكامی مواجه گردید. در محور قرارگاه كربلا نیز برای حفظ مواضع جناح راست و تثبیت موقعیت در منطقه كانال پرورش ماهی، نیروهای خودی به رها كردن آب مبادرت ورزیدند. به این ترتیب، پیشروی در این محور متوقف شد و عملیات با دو هدف اصلی تصرف خط نهر جاسم و پاكسازی جزیره بوارین ادامه یافت.
از ساعت 3 بامداد روز پنجم عملیات، دشمن پاتك خود را در غرب كانال ماهی همراه با شدیدترین و پرحجمترین آتش توپخانه در طول جنگ آغاز كرد و نهایتاً پس از حدود 5/2 ساعت تنها توانست دو موضع هلالی شكل را بازپس گیرد.
با فرا رسیدن شب، یگانهای قرارگاه نجف ماموریت دیگری را با هدف تصرف كامل بوارین و مقر دشمن آغاز كردند و موفق شدند فقط به هدف دوم (تصرف مقر دشمن) دست یابند.
در روزها و شبهای بعد نیز ، رزمندگان خودی طی درگیریهای متعدد توانستند علاوه بر استقرار در شرق نهر جاسم، قسمتی از غرب این نهر را به عنوان سرپل به دست آورند.
متقابلاً، دشمن در حالی كه تلفات بسیاری را متحمل شده و زمین ارزشمند شرق نهر جاسم را از دست داده بود، با تداوم عملیات در غرب این نهر و پذیرش تلفات بیشتر، سرانجام برای جلوگیری از پیشروی قوای نظامی سپاه پاسداران، تعداد زیادی از یگانهای خود را وارد منطقه كرد.
در این میان، با توجه به مشكلات، موانع و كمبودهای موجود به نظر میرسید تداوم عملیات در غرب نهر جاسم و دستیابی به كانال زوجی به سهولت امكانپذیر نیست. بنابراین، در تاریخ 7/11/1365 مقرر شد مهلت دوهفتهای به یگانهای عمل كننده -فرصت بازسازی و تجدید قوا - داده شود تا آمادگی لازم را برای ادامه عملیات بیابند.
در شامگاه مورخ 3/12/1365، مرحله تكمیلی عملیات آغاز شد و نیروها با پیشروی در محور نهرجاسم موفق گردیدند چهارراه شلمچه را به تصرف خود درآوردند. متقابلاً، دشمن نیز با فرارسیدن صبح، علاوه بر انجام سه مورد پاتك - همراه با استفاده از سلاح شیمیایی - خطوط خود در این محور را تقویت كرد.
در ادامه عملیات، نیروهای خودی موفق شدند تا روز 13/12/1365 ضمن پیشروی در غرب كانال ماهی و تصرف هلالی شكل شوم و نیز تسخیر یكی از مستحكمترین قرارگاههای دشمن در منطقه، به انهدام نیروهای دشمن بپردازند.
نتایج عملیات
عبور از موانع نفوذناپذیر دشمن در شرق بصره و حضور در حومه این شهر به گونهای اهمیت یافت كه متعاقب این عملیات:
موقعیت سیاسی و نظامی عراق تضعیف شد و در نتیجه حملات گسترده این كشور به مراكز اقتصادی، صنعتی و مسكونی ایران بار دیگر آغاز شد.
اوضاع جبهههای نبرد به سود قوای نظامی ایران تثبیت شد و سپاه پاسداران یكی از ارزندهترین تجارب نظامی خود را كسب كرد.
تلاشهای بینالمللی برای پایان دادن به جنگ افزایش یافته و به تصویب قطعنامه 598، كه در آن برای اولین بار تا حدودی نظریات جمهوری اسلامی ایران ملحوظ شده بود، در شورای امنیت سازمان ملل انجامید.
حضور گسترده نظامی امریكا و متحدینش در خلیج فارس آغاز شد و یكی از هواپیماهای مسافربری ایران توسط ناوگان امریكا ساقط گردید.
آخرین آمار انهدام نیروی دشمن از شروع عملیات كربلا 5 تا پس از عملیات تكمیلی كربلا 5 به شرح زیر است:
الف- انهدام 55 تیپ زرهی، مكانیزه، نیروی مخصوص و پیاده به میزان 100% و 67 تیپ به میزان 50%
ب- كشته شدن حدود 30 هزار نفر و مجروح شدن حدود 70 هزار نفر.
ج- به اسارت درآمدن 2650 نفر
د- انهدام 870 تانك و نفر، 1000 خودرو، 180 توپ صحرایی، 120 توپ ضدهوایی،400 خمپاره انداز و تفنگ 106 میلمتری، 45 هواپیما و 7 هلیكوپتر
ه- اغتنام 230 تانك و نفربر، 200 خودرو، 20 توپ صحرایی، 100 توپ ضدهوایی،250 خمپارهانداز و تفنگ 106 میلیمتری و 100 دستگاه مهندسی.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات: كربلاي5 و عمليات تكميلي
زمان اجرا: 19/10 /1365
مدت اجرا:70 روز
تلفات دشمن: 42700(كشته، زخمي و اسير )
رمز عمليات: يا زهرا(سلام الله عليها)
مكان اجرا: منطقه عمومي شرق بصره -سراسر محور جنوبي جنگ
ارگانهاي عملكننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
اهداف عمليات: انهدام ماشين جنگي دشمن، گشودن راه براي سرنوشت جنگ طولاني و پاسخ به انتظارات مردم و تهديد شهر بصره
پاسخی قاطع به حمله موشکی عراق به شهر دزفول و گمراه کردن دشمن از طرح عملیات خیبر:
نیروهای لشکر انصارالحسین (ع) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با هدایت قرارگاه سپاه هفتم قدس ، در ساعت 21 اول بهمن ماه 1362 و با رمز لبیک یا خمینی از جنوب غربی شهر مرزی مریوان به سوی مناطق کوهستانی دربندیخان عراق حمله ای را انجام دادند که عملیات تحریرالقدس نام گرفت . این عملیات در منطقه ای به وسعت 150 کیلومتر مربع به اجرا در آمد و طی آن بلندی های شیخ سومر و شاخ شمیران و نزدیک به 110 کیلومتر مربع از خاک عراق به تصرف نیروهای ایرانی درآمد .
در ادامه با توجه به پاتک های بی رویه دشمن نیروهای لشکر انصار با پیشروی در عمق 20 کیلومتری عراق بلندیهای مهم برددکان را تصرف و پاکسازی کردند ، بگونه ای که به 5 کیلومتری سد دربندیخان عراق رسیده و همانجا استقرار یافتند . عراقی ها نیز در روند عملیات تحریرالقدس صدها کشته و زخمی از خود برجای گذاشتند . این عملیات در وضعیتی آغاز شد که بمباران شهرهای ایران توسط عراق شدت یافته و دشمن یک استراتژی وحشیانه تازه را در پیش گرفته بود . از سوی دیگر بنا بود عملیات گسترده خیبر در جبهه جنوبی صورت پذیرد . لذا علاوه بر پاسخی درخور به دشمن می بایست یک عملیات انحرافی و موفق در جبهه شمالی انجام می شد . با انجام این عملیات این دو مهم از سوی فرماندهان جنگ حاصل شد . همچنین در جریان این عملیات این نتایج برای رزمندگان ایرانی بدست آمد :
· آزادسازی بلندی های مهم منطقه
· تسلط بر راه ارتباطی سلیمانیه-بغداد و شهر و دریاچه دربندیخان عراق
· آزادسازی بلندی های سوریز و پاسگاه مرزی سید کریم عراق
· آزادسازی 12 روستای عراق
خلاصه گزارش عملیات :
نام عمليات : تحریر القدس
زمان اجرا : 1/11/1362
رمز عملیات : لبیک یا خمینی
مكان اجرا : جنوب غربی شهر مرزی مریوان – جبهه شمالی جنگ
ارگان هاي عمل كننده : لشکر انصارالحسین (ع) از سپاه پاداران انقلاب اسلامی
اهداف عمليات : آزادسازی بلندیهای مهم منطقه و گمراه کردن دشمن از طرح عملیات خیبر